Page 163 - BUKU III BAHASA JAWA

5. Unsur
intrinsic crita
wayang

Crita wayang mujudake, sawijine crita kang anggone crita nggunakake media (wayang). Crita
wayang sumebar saka tlatah Hindu yaiku Ramayana lan Mahabarata. Ana sawetara panemu crita
wayang Ramayana diripta dening penyair India kang paring asma Walmiki, dene crita Mahabarata
diripta dening Wiyasa. Crita Ramayana lan Mahabarat ing donyane sastra kasebut misuwur banget
ora mung ing Jawa, nanging uga ing Asia.

Wayang iku pagelaran nganggo boneka kang umume kaaton endah ing wewayangane lan
dilakokake dening dhalang kanthi iringan gamelan. Boneka/gambar kasebut bisa awujud 2 dimensi
utawa 3 dimensi. Ing tlatah Jawa jinise wayang iku akeh banget. Jinise wayang ing Jawa kaya ing
tabel iki.

No Jinis Wayang Sumbere Crita Katrangan
1 Wayang Purwa Epos Ramayana/Mahabarata (India) Wujud Boneka - Kulit
2 Wayang Madya Epos Ramayana/Mahabarata (India) Wujud Boneka - Kulit
3 Wayang Golek Epos Ramayana/Mahabarata (India) Wujud Boneka – Kayu
Epos arab/Persia (Islam)
Wayang Gedhog Epos Mahabarata (Jawa) Wujud Boneka – Kulit
Wayang Krucil Epos Damarwulan Wujud Boneka – Kayu
Wayang Beber Epos Panji Wujud Boneka - Kulit
Wayang Sadat Mitos Para Wali (Islam) Wujud Boneka - Kulit
Wayang Wahyu Mitos Nabi/Santa (Kristen) Wujud Boneka - Kulit
Wayang Kancil Dongen/Fabel (Jawa) Wujud Boneka - Kulit
Wayang Pembangunan Indonesia Pos-Kolonial Wujud Boneka - Kulit
Wayang Wong Epos Ramayana / Maha Bharata (india) Wujud wong
Wayang Topeng Epos mahabarata (India) Wujud wong mawa topeng

6. Unsur Intrinsik
Crita Wayang

Unsur-unsur sing kawangun saka jerone crita iku, kaya ing ngisor iki.