Page 56 - Dinq Magazine July 2020

ባ ህ ልህ ል
ባ

ለቅሶ

ለቅሶ በዘመነ ኮሮናበዘመነ ኮሮና

ከቅርብ በትን ህግ ጥሶ መገኘት ነው። ሞት በህይወት
በትን ህግ ጥሶ መገኘት ነው። ሞት በህይወት ደደረሱ የሃይማኖት አባቶች የመጨረሻውን ደደረሱ የሃይማኖት አባቶች የመጨረሻውን
ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ጥብቅ በሆነ መተጊዜ ወዲህ ጥብቅ በሆነ መተ
የቀብር ጸሎት ስርዓት ይጀምራሉ። መቃብር ጸሎት ስርዓት ይጀምራሉ። መቃብር
ሳሰርና ባህላዊ እሴት በመቀራረብ ውስጥ ውስጥ ያለና አብሮን የኖረ ነገር ቢሆንም በተከውስጥ ያለና አብሮን የኖረ ነገር ቢሆንም በተከ
ሳሰርና ባህላዊ እሴት በመቀራረብ ውስጥ የቀብር
የሚኖር ማህበረሰብ እንደቀድሞ እንዳይሆን፤ ሰተ ጊዜ በሰው ልጅ ላይ የሚያሳድረው ከፍተኛ
የሚኖር ማህበረሰብ እንደቀድሞ እንዳይሆን፤ ሰተ ጊዜ በሰው ልጅ ላይ የሚያሳድረው ከፍተኛ ቆፋሪዎችም ስራቸውን ያከናውናሉ። አስክቆፋሪዎችም ስራቸውን ያከናውናሉ። አስክ
ማህበራዊ ትስስሰሩን አጠናክሮ እንዳይቀጥል ስሜት አለ። ይህ ስሜት ደግሞ ሀዘን ነው። ይህ
ማህበራዊ ትስስሰሩን አጠናክሮ እንዳይቀጥል ስሜት አለ። ይህ ስሜት ደግሞ ሀዘን ነው። ይህ ሬኑም በመጨረሻ ወደ ማረፊያው ይገባል። ሬኑም በመጨረሻ ወደ ማረፊያው ይገባል።
የሚያስገድድ ችግር ገጥሞታል። ኮሮና ! ይህ ሃዘን ደግሞ ከሚገለጽባቸው መንገዶች አንዱ ከዚያ መቃብሩ አፈር ይለብሳል። የሐዘኑ ጊዜ ከዚያ መቃብሩ አፈር ይለብሳል። የሐዘኑ ጊዜ
የሚያስገድድ ችግር ገጥሞታል። ኮሮና ! ይህ ሃዘን ደግሞ ከሚገለጽባቸው መንገዶች አንዱ
ወረርሽኝ አካላዊ ርቀት መጠበቅን የሚያስአካላዊ ርቀት መጠበቅን የሚያስ
ለቅሶ ነው። ይህ ክንዋኔ ደግሞ እንደየ አገሩና እንደየ ሀዘንተኛው ባህል እና ሃይማኖት ቢለያእንደየ ሀዘንተኛው ባህል እና ሃይማኖት ቢለያ
ወረርሽኝ ለቅሶ ነው። ይህ ክንዋኔ ደግሞ እንደየ አገሩና
ገድድ ባህሉ የተለያየ መልክ አለው። ይም ይም አብዛኛው ከሶስት እስከ ሰባት ቀን ለቅሶ አብዛኛው ከሶስት እስከ ሰባት ቀን ለቅሶ
ገድድ በመሆኑ በማህበር የሚከወኑ ተግባራበመሆኑ በማህበር የሚከወኑ ተግባራ
ባህሉ የተለያየ መልክ አለው።
ትን መፈጸም እንዳይቻል አድርጎታል።
ይቀመጣል።
ትን መፈጸም እንዳይቻል አድርጎታል። አንድ ይቀመጣል።
አንድ ሰው በጠና ሲታመም የቤተሰብ ሰው በጠና ሲታመም የቤተሰብ
በዚህ ወቅት ወዳጅ ዘመድ የሆነ ለቅሶ ይደወቅት ወዳጅ ዘመድ የሆነ ለቅሶ ይደ
በጎ በጎ የሆኑ ባህሎችን በተመሳሳይ እና በለየሆኑ ባህሎችን በተመሳሳይ እና በለ አባላቶች በዚህ
አባላቶች እና ወዳጅ ዘመድ ከአጠገቡ አይለእና ወዳጅ ዘመድ ከአጠገቡ አይለ
መድነው መንገድ የምንተገብርበት ጊዜ ላይ ዩም። ታዲያ ታማሚው ከቤተሰብ እና ከወዳጅ
መድነው መንገድ የምንተገብርበት ጊዜ ላይ ዩም። ታዲያ ታማሚው ከቤተሰብ እና ከወዳጅ ርሳል። ያስተዛዝናል። ለማስተዛዘኛ የሚሆን ርሳል። ያስተዛዝናል። ለማስተዛዘኛ የሚሆን
አይደለንም። ይህ ከሆነና ጊዜውን ያላገናዘቡ ዘመድ እንዲሁም የሃይማኖት አባት በተሰበሰዘመድ እንዲሁም የሃይማኖት አባት በተሰበሰ
“የእዝንም” ይዞ ይመጣል። በዚህ ወቅት ሐዘይዞ ይመጣል። በዚህ ወቅት ሐዘ
አይደለንም። ይህ ከሆነና ጊዜውን ያላገናዘቡ “የእዝንም”
ድርጊት ቡበት ሟች ንብረት ያለውን ከሆነ ለልጆቹን
ድርጊት ውስጥ ከገባን ግን ራስን፣ ቤተሰብውስጥ ከገባን ግን ራስን፣ ቤተሰብ
ቡበት ሟች ንብረት ያለውን ከሆነ ለልጆቹን ንተኞች አንድም ቀን ብቻቸውን አይሆኑም። ንተኞች አንድም ቀን ብቻቸውን አይሆኑም።
ንና አገርን ለኪሳራ እና ለሞት የሚዳርግ ይህ ይህ የለቅሶ ስርዓት ፍጹም የሆነ ለማህበራዊ የለቅሶ ስርዓት ፍጹም የሆነ ለማህበራዊ
ንና አገርን ለኪሳራ እና ለሞት የሚዳርግ ብሎም እርሱ ይሰጥልኝ ላለው ሰው እንዲደብሎም እርሱ ይሰጥልኝ ላለው ሰው እንዲደ
ነው፤ ርስ ርስ ይናዘዛል። ዕዳም ካለበት እንዲሁ እንዲከይናዘዛል። ዕዳም ካለበት እንዲሁ እንዲከ እና እና ለአካላዊ ንክኪ የሚያጋልጥ ነው በወቅቱ ለአካላዊ ንክኪ የሚያጋልጥ ነው በወቅቱ
ነው፤ ስለዚህ ትክክለኛ ጊዜን በማወቅ ተገስለዚህ ትክክለኛ ጊዜን በማወቅ ተገ
ቢውን ተግባር መፈጸም ራስን፣ ቤተሰብንና ፈልለት እንዲሁ ይናገራል። ታዲያ ይህ በጠና
ቢውን ተግባር መፈጸም ራስን፣ ቤተሰብንና ፈልለት እንዲሁ ይናገራል። ታዲያ ይህ በጠና ልክ እና አስፈላጊም ባህላዊ ማህበራዊ ክዋኔ ልክ እና አስፈላጊም ባህላዊ ማህበራዊ ክዋኔ
አገርን ማትረፍ ይቻላል። የታመመው ነው። ነው።
አገርን ማትረፍ ይቻላል።
የታመመው ሰው ነፍሱ ከስጋው መለየቷ እንሰው ነፍሱ ከስጋው መለየቷ እን
ደታወቀ፣ ከቤተሰብ፣ ከጎረቤት አሊያ የቁርጥ ከቤተሰብ፣ ከጎረቤት አሊያ የቁርጥ
በተለይ እንደ ኢትዮጵያ ባሉ ማህበራዊ እንደ ኢትዮጵያ ባሉ ማህበራዊ
የኮሮና ወረርሽኝ ከተከሰተ በኋላ ግን እንወረርሽኝ ከተከሰተ በኋላ ግን እን
በተለይ ደታወቀ፣ የኮሮና
ትስስሩ ቀን ቀን ወዳጅ የሆኑ ከእነርሱም የተመረጡ እና ወዳጅ የሆኑ ከእነርሱም የተመረጡ እና ደቀድሞ
ትስስሩ በጠነከረበት አገር አካላዊ ርቀትን በጠነከረበት አገር አካላዊ ርቀትን
ደቀድሞ ከኑዛዜ እስከ ማስተዛዘን ያለውን ከኑዛዜ እስከ ማስተዛዘን ያለውን
የተወሰኑ ሰዎች በመሆን ወዲያው ሟችን ይዞ ሰዎች በመሆን ወዲያው ሟችን ይዞ
ጠብቆ መኖር ከባድ ነው። እስቲ ይሄን ጉዳይ መኖር ከባድ ነው። እስቲ ይሄን ጉዳይ
ባህላዊ ማህበራዊ ክዋኔን ማድረግ ለበሽታው ማህበራዊ ክዋኔን ማድረግ ለበሽታው
ጠብቆ የተወሰኑ ባህላዊ
በመሄድ ለመገነዝ በሚመች ቦታ ወይም ክፍል ለመገነዝ በሚመች ቦታ ወይም ክፍል
በይበልጥ በመሄድ ተጋላጭነት
በይበልጥ ወደሚያስረዳን አንድ ጉዳይ እናምወደሚያስረዳን አንድ ጉዳይ እናም
ተጋላጭነት ይጨምራል። በዚህ ወረርሽኝ ምክይጨምራል። በዚህ ወረርሽኝ ምክ
ውስጥ ያደርጉታል። የሟች በድንን በተዘጋያደርጉታል። የሟች በድንን በተዘጋ
ንያት እንዲህ ያለው መልካም የሆነው ንክኪ፤ እንዲህ ያለው መልካም የሆነው ንክኪ፤
ራና ራና ርእሰ ጉዳያችንን በርሱ ላይ እናተኩር። ርእሰ ጉዳያችንን በርሱ ላይ እናተኩር። ውስጥ ንያት
ጀው ቦታ እነዚሁ ሰዎች አጥበው ይገንዙታል። ቦታ እነዚሁ ሰዎች አጥበው ይገንዙታል።
የለቅሶ ስርዓት በከተማም ሆነ በገጠር በመንስርዓት በከተማም ሆነ በገጠር በመን
በአገሪቱ ጀው የለቅሶ
በአገሪቱ በማህበር ከሚከናወኑ ተግባራት በማህበር ከሚከናወኑ ተግባራት
ምክንያቱ ምን እንደሆነ ባይታወቅም ከገናዞች ምን እንደሆነ ባይታወቅም ከገናዞች
መካከል ለቅሶ ወይም ሀዘን አንዱ ነው። ምክንያቱ ግስት፣
ግስት፣ በሃይማኖት አባቶች በአዋጅ ተከልክበሃይማኖት አባቶች በአዋጅ ተከልክ
መካከል ለቅሶ ወይም ሀዘን አንዱ ነው።
ውጭ
ውጭ እዚያ ቦታ ማንም ድርሽ እንዲል አይፈእዚያ ቦታ ማንም ድርሽ እንዲል አይፈ
ሏል።
ህይወት ሏል።
ህይወት ያለው ነገር በመጀመሪያ ይወለያለው ነገር በመጀመሪያ ይወለ
ቀድም።
ቀድም።
ዳል፣ የዚህ
ዳል፣ ያድጋል ከዛም ይሞታል። ሞት እና ልደት ያድጋል ከዛም ይሞታል። ሞት እና ልደት
የዚህ ፅሑፍ አዘጋጅ ባሳለፍነው ሳምንት ፅሑፍ አዘጋጅ ባሳለፍነው ሳምንት
ከሚገነዝበት ክፍል ውጭ ያለው ለቀስተኛ ክፍል ውጭ ያለው ለቀስተኛ
በወይራ የጋራ መኖሪያ አንድ ሀዘን የደርሰየጋራ መኖሪያ አንድ ሀዘን የደርሰ
በተቃራኒ ከሚገነዝበት በወይራ
በተቃራኒ ጽንፍ የቆሙ ክስተቶች ናቸው። ጽንፍ የቆሙ ክስተቶች ናቸው።
ለሟች እንደቅርበቱ መጠን ሀዘኑን ይገልጻል። እንደቅርበቱ መጠን ሀዘኑን ይገልጻል።
ይህ ይህ ጉዳይ ደግሞ ህይወት ላላቸው ነገሮች ጉዳይ ደግሞ ህይወት ላላቸው ነገሮች ለሟች ባቸው
ባቸው ቤተሰብ ለቅሶ ስርዓት ለመመልከት ቤተሰብ ለቅሶ ስርዓት ለመመልከት
ጸጉሩን የሚነጭ፣ ፊቱን የሚቧጥጥ ተነስቶ የሚነጭ፣ ፊቱን የሚቧጥጥ ተነስቶ
ታድሜ ነበር፤ ለቅሶ ሊደርስ የመጣው ሰው ነበር፤ ለቅሶ ሊደርስ የመጣው ሰው
ሁሉ ሁሉ የሚሰራ ነው። በኢትዮጵያ መጽሐፍ የሚሰራ ነው። በኢትዮጵያ መጽሐፍ ጸጉሩን ታድሜ
ከመሬት የሚፈርጥ እና በልዩ ልዩ መንገድ የሚፈርጥ እና በልዩ ልዩ መንገድ
ቅዱስ ማህበር በተዘጋጀው የመጽሐፍ ቅዱስ ማህበር በተዘጋጀው የመጽሐፍ ቅዱስ
በሙሉ ዳር ዳር ይዞ ቆሟል፤ የቅርብ ቤተሰብ ዳር ዳር ይዞ ቆሟል፤ የቅርብ ቤተሰብ
ቅዱስ ከመሬት በሙሉ
ሀዘኔን ይገልጽልኛል ባለው መልኩ የለቅሶ ተግባይገልጽልኛል ባለው መልኩ የለቅሶ ተግባ
ሀዘኔን
መዝገበ ቃላት ውስጥ የሞት እሳቤ በሚከቃላት ውስጥ የሞት እሳቤ በሚከ
ደግሞ ሀዘኑን ለመግለጽ እንደቀድሞ መከወን ሀዘኑን ለመግለጽ እንደቀድሞ መከወን
መዝገበ ደግሞ
ተለው መልኩ ተገልጿል። “ሞት የነፍስና መልኩ ተገልጿል። “ሞት የነፍስና
አለመቻሉ ሀዘናቸውን እንደልባቸው አለመሀዘናቸውን እንደልባቸው አለመ
ተለው ሩን ሩን ይከውናል። ሌሎች ደግሞ በለቅሶ ዜማቸው ይከውናል። ሌሎች ደግሞ በለቅሶ ዜማቸው አለመቻሉ
የሟችን ደግነት፣ ለጋስነት፣ ጀግንነት የመሳሰሉ ደግነት፣ ለጋስነት፣ ጀግንነት የመሳሰሉ
የስጋ የሟችን ግለጻቸው
የስጋ መለየት ወይም ህይወት ማጣት፤ ይህም መለየት ወይም ህይወት ማጣት፤ ይህም
ግለጻቸው ይልቅ መብሰልሰል እንደጨመረባይልቅ መብሰልሰል እንደጨመረባ
ምግባሩንና ተግባሩን የሚገልጹ ግጥሞች ይደተግባሩን የሚገልጹ ግጥሞች ይደ
በስጋዊ ምግባሩንና ቸው ለመታዘብ ችያለው።
በስጋዊ ወይም በመንፈሳዊ ሊሆን ይችላል” ወይም በመንፈሳዊ ሊሆን ይችላል”
ቸው ለመታዘብ ችያለው።
ረድራሉ።
ይላል።
ይላል። ረድራሉ።
ለቅሶውን ሊደርሱ ከመጡት መካከል ሊደርሱ ከመጡት መካከል
ለቅሶውን
አስክሬኑ ከሰፈሩ ሲነሳ፣ የሃይማኖት ከሰፈሩ ሲነሳ፣ የሃይማኖት
‹‹ስጋዊ ሞት›› የስጋን ፍላጎት በመሞት›› የስጋን ፍላጎት በመ
የሟች የቅርብ ዘመድ ነኝ ያሉት አቶ የቅርብ ዘመድ ነኝ ያሉት አቶ
‹‹ስጋዊ አስክሬኑ የሟች
አባቶች ፊት ቀድመው ይመራሉ። ከሃይማፊት ቀድመው ይመራሉ። ከሃይማ
ሙስጠፋ ሙዘይን በዚህ ወቅት መሞት ዕድለ ሙዘይን በዚህ ወቅት መሞት ዕድለ
ጉዳት፣ ራስን ዝቅ በማድረግ እምነቱ በሚራስን ዝቅ በማድረግ እምነቱ በሚ
ጉዳት፣ አባቶች ሙስጠፋ
ፈቅደው መልኩ ራስን ለእምነቱ ማስገዛት መልኩ ራስን ለእምነቱ ማስገዛት
ፈቅደው ኖት ኖት አባቶች ራቅ ብሎ አስክሬኑን የተሸከሙ አባቶች ራቅ ብሎ አስክሬኑን የተሸከሙ ቢሰነት
ቢሰነት ነው ያሉ ሲሆን ለሟችም ለሀዘንተኛ ነው ያሉ ሲሆን ለሟችም ለሀዘንተኛ
ሰዎች ይከተላሉ። አስክሬን የተሸከሙትን በመይከተላሉ። አስክሬን የተሸከሙትን በመ
ሲሆን፤ ሰዎች
ሲሆን፤ ‹‹የነፍስ ሞት›› የምንለው ደግሞ ‹‹የነፍስ ሞት›› የምንለው ደግሞ
ከተል ለቀስተኞች ይከተላሉ። የቀብር ቦታ እንለቀስተኞች ይከተላሉ። የቀብር ቦታ እን
ወደ ገፅ 67 ዞሯል67 ዞሯል
ሀይማኖቱ ወይም መንፈሳዊ ማንነቱ የሚገዛወይም መንፈሳዊ ማንነቱ የሚገዛ
ሀይማኖቱ ከተል ወደ ገፅ
Pag
Page 56 “ኢትዮጵያ ለዘላለም ትኑር“ ድንቅ መጽሔት - ሐምሌ 2012e 56 “ኢትዮጵያ ለዘላለም ትኑር“ ድንቅ መጽሔት - ሐምሌ 2012