Page 157 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie

157

Tác giả nêu những nhận xét về chính sách xâm lược mới của chủ nghĩa đế quốc
Anh ở Trung Quốc, Ấn Độ và Xuđăng (Soudan) sau khi Đảng Bảo thủ trở lại nắm

chính quyền.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.2, tr.
154-155.

Tháng 4, ngày 9

Nguyễn Ái Quốc, với bút danh L.T, viết thư trả lời ông H (Thượng Huyền), góp ý
kiến nhận xét về tập Cách mệnh của ông theo yêu cầu của tác giả.

Nhận xét về tình hình tác phẩm, sau khi cho rằng tác giả đã dùng nhiều điển tích,
lối hành văn cầu kỳ, lạm dụng từ ngữ Trung Quốc, v.v., Nguyễn Ái Quốc đã nêu
lên một số quan điểm của mình về cách viết, rằng: "Dùng điển tích là tốt, nhưng
nếu lạm dụng sẽ làm cho độc giả khó chịu. Bởi vì tính chất cao xa, thâm thuý của
các điển tích thường cũng hay bao hàm những ý nghĩa mơ hồ có thể làm cho người
ta hiểu lầm", rằng: "Một tác phẩm văn chương không cứ dài mới hay. Khi nào tác
phẩm ấy chỉ diễn đạt vừa đủ những điều đáng nói, khi nó trình bày sao cho mọi
người ai cũng hiểu được, và khi đọc xong độc giả phải suy ngẫm, thì tác phẩm ấy
mới xem như là một tác phẩm hay và biên soạn tốt", rằng "Một lối hành văn giản
dị, chính xác hơn hẳn cái lối hành văn rườm rà, hoa mỹ", rằng "Nếu tác phẩm của
ông lại định dùng để tuyên truyền thì đó phải là một tác phẩm ai đọc cũng hiểu
được. Một tác phẩm hành văn hay mà khó hiểu thì chẳng có ích gì"...
Về nội dung tác phẩm, Nguyễn Ái Quốc đã nhận xét có tính chất phê phán quan

điểm của ông H về cách mạng, về việc ông lên án những hành động của Chính phủ
Pháp, về nguyên nhân "cách mệnh của chúng ta" không thành công, về chủ trương
"một cuộc cách mệnh hoà bình". Tóm lại, viết về cách mệnh, "Ông không nói 1)
Phải làm gì trước cách mệnh, 2) Phải làm gì trong cách mệnh, 3) và phải làm gì sau
cách mệnh.
Ông chưa bàn đến lực lượng mà người Pháp có thể sử dụng (ở nước ta) và cũng
chưa bàn đến lực lượng của ta.

Ông đã nhầm lẫn tẩy chay với cách mệnh và ngược lại".

Cuối thư, Nguyễn Ái Quốc viết:

"Tôi đã nói thẳng những ý kiến của tôi về bài viết của ông; và cũng nhân cơ hội
này, nêu lên một số vấn đề để thảo luận; mong rằng có thể rút ra từ đó một cái gì để
mở rộng thêm kiến thức của tôi. Xin thành thực và nhiệt liệt hoan nghênh tài cao trí
lớn của ông. Bất cứ một người lao động nào, dù thông minh đến đâu, đôi lúc cũng
có thể sai lầm. Chỉ có những kẻ ngồi không mới không sai lầm mà thôi. Nhưng làm
việc mà có sai lầm còn hơn là sợ sai lầm mà khoanh tay ngồi không!".
- Tài liệu tiếng Pháp, lưu tại Viện Lịch sử Đảng.

- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t.2, tr.
156-165.

Tháng 5, ngày 1