Page 23 - Skolski casopis

Nauka i matematika - Science and mathematics

Školski naučnoistraživački časopis - School science and reserach journal Broj I – Volume I Maj 2020

Većina vodozemaca ne vodi brigu o svom potomstvu mada ima i onih kod kojih je to veoma

dobro razvijeno. Tako mužjak žabe primalje (Alytes obsttetricans) oplođene jajne ćelije nosi
prilijepljene za zadnje noge sve dok se iz njih ne izlegu mladunci, dok mužjak južnoameričke žabe

Rhinoderma darwini jaja smješta u rezonatorske kese. Slično njemu ženka američke žabe (Pipa

dorsigera) na leđima ima komorice u koje smješta jaja sve do izleganja mladih.
Koža im je, za razliku od isključivih kopnenih kičmenjaka (amniota), pokrivena

tankim rožnim slojem (stratum corneum) ili kutikulom bez dodatnih rožnih tvorevina. Takva koža

omogućava propustljivost i resorpciju. U njoj se nalaze mnogobrojne sluzne žlijezde čiji produkt,
sluz, održava kožu uvijek vlažnom i ljigavom što omogućava da se preko nje odvija kožno disanje.

Pored sluznih, u koži se nalaze i zrnaste i reproduktivne žlijezde. Zrnaste kožne žlijezde izlučuju
nadražujući sekret kojima se brane od neprijatelja. Reproduktivne žlijezde luče sekret koji služi za

prepoznavanje, privlačenje, razmnožavanje i teritorijalnost jedinki u populaciji. Izmijenjene kožne
žlijezde nekih vodozemaca izlučuju sekrete koji mogu imati jako toksično dejstvo.

Koža je različito obojena sa ciljem da:

⎯ zaštiti, tzv. kriptička ili zaštitna obojenost, kada se boja tijela uklapa sa okolinom;
⎯ odbrani od neprijatelja, tzv. aposematska obojenost ili upozoravajuća obojenost kada je koža

intenzivno obojena

⎯ omogući razmnožavanje, kada se ženke razlikuju po boji tijela od mužjaka (epigamna
obojenost)

⎯ Boju tijelu daju različite hromatofore u koži:
⎯ melanofore

⎯ ksantofore
⎯ iridofore

Crijevo se završava kloakom. Srce se sastoji iz dvije pretkomore i jedne komore pa u njemu dolazi

do miješanja oksigenisane i desoksigenisane krvi, kroz njihovo srce protiče mješovita krv. Imaju mali
i veliki krvotok. Ekstretorni organi su prabubrezi (mesonephros).

Razvili su se krajem devona od šakoperki, grupe izumrlih riba. Najstariji poznati vodozemci su
izumrli stegocefali, zdepaste, trome životinje kratkih nogu i glavom koja je bila pokrivena oklopom

od koštanih ploča (po tome i dobijaju naziv stegocefali = sa pločama na glavi). Osim oklopa na glavi,
imali su i tjelesni pokrivač od koštanih krljušti koji se posebno dobro bio razvijen na trbušnoj strain.

Dostizali su dužinu do 4 m i po obliku bili slični današanjim gušterima. Unutrašnja građa stegocefala

kao i njihove fiziološke adaptacije, bile su slične ribama, ali su se od njih razlikovali po tome što su
mogli da napuste vodu i potraže povoljnije uslove u nekoj drugoj bari. To je krajem devona i

23