Page 41 - เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่

บทที่ 7

การปลูกและการปฏิบัติดูแลรักษาพืชไร่

การปลูกพืชไร่ หมายถึง การใช้เมล็ดหรือส่วนขยายพันธุ์ของพืชไร่ปลูก ในพื้นที่ที่มีการเตรียมดิน
เรียบร้อยแล้ว การปลูกพืชไร่มีหลายวิธีส่วนใหญ่จะปลูกโดยใช้เมล็ด หลังจากการปลูกต้องมีการปฏิบัติดูแล
รักษา ตั้งแต่การปลูกซ่อม ถอนแยก ให้น้ า ใส่ปุ๋ย ก าจัดวัชพืช และการป้องกันก าจัดโรคและแมลง ในการปลูก

พืชไร่เพื่อให้ได้ผลผลิตที่ดีทั้งปริมาณและคุณภาพ และไม่มีผลกระทบต่อผู้ผลิต ผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อม
เกษตรกรต้องมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องการปลูกและการปฏิบัติดูแลรักษาเป็นอย่างดี เพราะพืชไร่แต่ละชนิด
มีการปลูกและการปฏิบัติดูแลรักษาที่แตกต่างกัน ขึ้นกับปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น สภาพดิน สภาพอากาศ
ทุน แรงงาน เป็นต้น
ดังนั้นการศึกษาเรื่องการปลูกและการปฏิบัติดูแลรักษาจะท าให้เกษตรกรสามารถเตรียมดิน เลือก

วิธีการปลูก และการปฏิบัติดูแลรักษาที่ถูกต้อง เหมาะสม แล้วแต่ชนิดของพืชไร่ ซึ่งจะช่วยลดปัญหาต่าง ๆ ที่
เกิดขึ้นระหว่างการปลูก เช่น ปัญหาเรื่องวัชพืช โรคและแมลง มีผลต่อผลผลิตพืชไร่ด้านปริมาณและคุณภาพ
รวมทั้งไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

1. การเตรียมดิน
การเตรียมดินเป็นขั้นตอนแรกของการปลูกพืชไร่ ซึ่งมีความส าคัญเป็นอย่างมาก เพราะผลผลิตจะดี
หรือไม่ดีขึ้นอยู่กับการเตรียมดินที่ถูกต้องเหมาะสมกับชนิดของพืชไร่
การเตรียมดิน หมายถึง การปฏิบัติที่เกี่ยวกับดิน เพื่อให้เกิดสภาพที่เหมาะสมแก่การเจริญเติบโตของ

พืช หรือใช้แรงผ่านเครื่องมือไถไปกระท าต่อดิน เพื่อให้ดินแตกตัวออกจากกันเป็นก้อนเล็กลง เหมาะสมต่อการ
เจริญเติบโตของพืช
1.1 วัตถุประสงค์ของการเตรียมดิน
1) เพื่อให้ดินมีสภาพที่เหมาะสมส าหรับการปลูกพืช เช่น มีลักษณะแตกร่วนเป็นก้อนเล็ก ๆ จับตัวกัน

อย่างหลวม ๆ ท าให้น้ าซึมผ่านได้สะดวก และมีปริมาณอาหารในดินที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืช
2) เพื่อควบคุมและก าจัดวัชพืช นอกจากนี้ยังช่วยท าลายโรคและแมลงจากการตากดินหลังการไถ
3) ช่วยให้ดินมีการระบายน้ าและถ่ายเทอากาศได้ดีขึ้น
4) เพื่อให้ดินมีก้อนเล็กลง ก้อนดินละเอียด ร่วนซุยเหมาะต่อการงอกของเมล็ด เนื่องจากการถ่ายให้

ดินร่วนจะท าให้เมล็ดพืชสัมผัสกับดินได้อย่างสมบูรณ์ และรับความชื้นจากดินได้มากพืชจะงอกและเจริญเติบโต
ได้อย่างรวดเร็ว
5) เพื่อให้การปลูกพืชท าได้สะดวก รวดเร็ว และมีความลึกที่สม่ าเสมอ ประหยัดแรงงานและเวลา

6) ท าให้อินทรีย์วัตถุย่อยสลายเกิดประโยชน์แก่ดิน ซึ่งดินที่มีการเตรียมดินเป็นอย่างดี พวกอินทรีย์
สารที่ไถกลบลงไปในดินจะรวมกับธาตุอาหารพืชที่ท าให้เกิดการเพิ่มจุลินทรีย์ในดิน ท าให้ดินสามารถอุ้มน้ าได้ดี
ขึ้นและยังช่วยปรับสภาพของดินได้อีกด้วย
1.2 หลักในการเตรียมดินปลูกพืชไร่
ในการเตรียมดินปลูกพืชไร่ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดและไม่มีผลกระทบต่อดิน ควรยึดหลักในการ

เตรียมดิน ดังนี้
1) ต้องท าให้ดินร่วน โปร่ง เหมาะกับการงอกของเมล็ด เพื่อให้ต้นอ่อนที่งอกมีระบบรากที่แข็งแรง
2) ท าให้ดินร่วนซุย เพื่อให้จุลินทรีย์ในดินเจริญเติบโตเต็มที่ ช่วยย่อยสลายอินทรีย์วัตถุในดินที่เป็น

อาหารพืชให้อยู่ในรูปที่พืชสามารถน าไปใช้ได้และเพื่อให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก

เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่ รหัสวิชา 20501 – 2202 หน้า 38