Page 42 - เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่

3) ที่ดินให้เป็นก้อนเล็กพอสมควร เพื่อให้น้ าใต้ดินเคลื่อนที่สูตรผิวดินได้สะดวก
4) ไม่ควรไถเตรียมดินในขณะที่ดินเปียกหรือดินแห้งเกินไป โดยเฉพาะดินเหนียวเพราะถ้าดินเปียก

เกินไปจะท าให้ดินติดผานไถท างานไม่สะดวก รวมทั้งท าให้ดินจับตัวกันแน่น ในขณะที่ถ้าดินแห้งเกินไปจะท าให้
ไถได้ยาก ดังนั้นควรถ่ายในขณะที่ดินมีความชื้นพอเหมาะ
5) ถ้าดินแน่นเกินไปต้องสับพรวนหน้าดิน เพื่อรักษาความชื้นในดิน เพราะในดินที่นั่นจะท าให้น้ าในดิน
ระเหยออกได้ง่าย

6) ควรถ่ายในขณะที่วัชพืชยังไม่ออกดอก เพื่อเป็นการป้องกันและการแพร่กระจายของวัชพืช
7) เวลาที่ควรไถ ควรไถทันทีหลังจากเก็บเกี่ยวพืชเพื่อรักษาความชื้นในดิน
8) ความลึกในการไถ ในการปลูกพืชไร่ทั่วทั่วไปควรไถให้ลึกประมาณ 6-8 นิ้ว แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิด
ของดินและพืชไร่ที่ปลูกด้วย

1.3 ปัจจัยที่ควรพิจารณาในการเตรียมดินปลูกพืชไร่
1. สภาพพื้นที่ ต้องพิจารณาถึงสภาพของพื้นที่ว่ามีลักษณะอย่างไร เช่น ถ้าเป็นพื้นที่ป่าเปิดใหม่ ต้อง
ควรถางป่าเอาต้นไม้หรือตอไม้ออกให้หมด เพื่อความสะดวกในการจัดการ ถ้าเป็นพื้นที่รกร้างว่างเปล่า พื้นที่
ประเภทนี้มักจะเกิดการท าไร่เลื่อนลอย สภาพโดยทั่วไปมักจะมีหญ้าขึ้นปกคลุมสลับกับต้นไม้ใหญ่หรือมีตอไม้

ต้องรื้อตอและโคนต้นไม้ใหญ่ออกก่อน ถ้าเป็นที่ลุ่มต้องท าทางระบายน้ าหรือยกร่องปลูก ส่วนที่ดอนหรือที่ลาด
เชิงเขาต้องไถขวางทางลาดชันเพื่อป้องกันการพังทลายของดิน
2. ชนิดของพืชไร่ที่ต้องการปลูก พืชไร่แต่ละชนิดมีลักษณะที่แตกต่างกัน พืชไร่บางชนิดมีขนาดเล็ก

เช่น งา ข้าวฟ่าง การเตรียมดินต้องย่อยดินให้ละเอียด เพื่อให้เหมาะสมต่อการงอก ส่วนพืชไร่ที่มีเมล็ดขนาด
ใหญ่หรือใช้ท่อนพันธุ์ การเตรียมดินอาจจะหยาบกว่าก็สามารถปลูกได้
3. ปริมาณวัชพืช ถ้าพื้นที่ปลูกมีปริมาณวัชพืชขึ้นเป็นจ านวนมาก ควรมีการเตรียมดินอย่างพิถีพิถัน
กว่าแปลงที่มีปริมาณวัชพืชจ านวนน้อย
4. เนื้อดิน ในพื้นที่ที่เป็นดินเหนียวหรือดินที่มีหน้าดินตื้น การเตรียมดินจะมากกว่ากลุ่มเนื้อดินทราย

หรือดินร่วนที่มีหน้าดินลึก เพราะโครงสร้างของดินเหนียวเป็นดินหนักมีความยากแก่การไถ
5. สภาพดินฟ้าอากาศ ในเขตพื้นที่อากาศค่อนข้างแห้งแล้ง ส่วนใหญ่จะมีวัชพืชขึ้นน้อยไม่ควรไถกลบ
เศษพืชลงไปในดิน เพราะเศษพืชจะช่วยป้องกันการชะล้างและกัดกร่อนของดิน โดยลมป้องกันการกระแทก

จากเม็ดฝน รวมทั้งยังช่วยลดอัตราการไหลบ่าของน้ าในฤดูฝน
6. แรงงาน ถ้ามีแรงงานมากกว่าใช้แรงงานควรแต่ถ้ามีแรงงานน้อยจ าเป็นต้องใช้ทุนค่อนข้างมากตาม
ไปด้วย
1.4 วิธีการเตรียมดินปลูกพืชไร่

พืชไร่แต่ละชนิดมีลักษณะการปลูกที่แตกต่างกัน บางชนิดขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด ซึ่งขนาดของเมล็ด
เล็กบ้างใหญ่บ้าง ขึ้นอยู่กับชนิดของพืชไร่ หรือบางชนิดขยายพันธุ์โดยใช้ท่อนพันธุ์ รวมถึงปัจจัยต่าง ๆ ที่
เกี่ยวข้อง เช่น ทุน แรงงาน สภาพของพื้นที่ปลูก ท าให้การเตรียมดินเพื่อปลูกพืชไร่สามารถท าได้หลายรูปแบบ
ดังนี้

1. การเตรียมดินเต็มรูปแบบหรือการเตรียมดินทั่วไป เป็นการเตรียมดินโดยใช้เครื่องทุ่นแรงหรือ
เครื่องจักรกล ประกอบด้วย
1) การไถดะ เป็นการถ่ายครั้งแรก เพื่อพลิกหน้าดินและกลบวัชพืช เศษพืชลงไปข้างล่าง
2) การไถแปร เป็นการไถขวางแนวการไถนา เพื่อย่อยดินให้มีขนาดเล็กลง

3) การไถพรวน เป็นการไถย่อยดินให้มีขนาดเล็กลงไปอีก

เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่ รหัสวิชา 20501 – 2202 หน้า 39