Page 31 - Ninnau Jan-Feb 2021

W elsh Language

Gair o Toronto

Gobeithio i chi, ddarllenwyr Bay” yn America, dim ond yma “Arhoswch gartre, bawb!”
yn yr Unol Daleithiau, ddathlu yn Canada – wedi eu henwi ar Mae’n anodd bod yn gall a syn-
Diolchgarwch hapus- wel, cyn ol y cwmni cynta o fasnachwyr hwyrol pan bod emosiwn yn
hapused ag sy’n bosib o dan yr ddaeth draw o Ewrop nol yn y chwarae rhan enfawr yn y pen-
amgylchiadau. Dw i’n siwr bu 17fed ganrif. Hanes diddorol!) derfyniadau! A ‘dyn ni heb
rhai ohonnoch yn dathlu’n A nawr beth am y Nadolig? weld ein gilydd eleni heblaw am
rhithiol gyda’ch anwyliaid, sydd Dw i’n sylwi bod pobl yn ar Zoom a Facetime. Dim ond
efallai ben draw’r wlad. O leua addurno’u tai yn gynt nag arfer rhyw dair awr a hanner o bellter
dwi’n fawr obeithio lwyddoch eleni. Derbynies i tecst wrth fy sydd rhyngom ond mae’r byd o
chi gysylltu ar Zoom, Facetime wyres, Morgan, nol ar ddechrau wahaniaeth yn rhifau faint sydd
neu Whatsapp. Fel y gwyddoch, Tachwedd gyda llun coeden â’r haint. Ac i ychwanegu at y
fi yw ffan mwya Zoom! Nadolig wedi ei haddurno. Mae broblem mae fy mab yng
Yn anffodus, gwaethygu Morgan yn ei hail flwyddyn yn nghyfraith yn feddyg yn un o’r
mae’r sefyllfa lan ‘ma yn y brifysgol felly ro’n i’n synnu ysbytai yn Kingston. Hmmm.
Ontario ar hyn o bryd, ond bod coeden gyda hi - heblaw am Pen tost!
diolch i’r mawredd ‘dyn ni yma y ffaith bod y goeden yn llawn Ond aros gartre mae fy
yn Oakville ddim dan glo. Mae goleuadau ac addurniadau. ffrindiau i gyd, felly os taw
pethau’n fwy arswydus yn Wrth gwrs fe atebes i ar Nadolig rhithiol fydd hi eleni,
Toronto a’r ardal rhwng y ddi- unwaith gan ofyn pam, gan gan bod newyddion ardderchog
nas ac Oakville, a dim ond bwysleisio taw Tachwedd 1 yn dod wrth y gwyddonwyr fe
siopau sy’n gwerthu pethau oedd hi. Yr ateb? Mae’r goe- fydd Nadolig flwyddyn nesa yn
anghenraid fydd yn cael agor. den a’r goleuadau yn cynrychi- arbennig! Gobeithio’r gorau!
Wrth gwrs aeth pawb yn wallgo oli “gobaith”, a mae eisiau gob- Mwynhewch, bawb, a chad-
yn gwneud eu siopa Nadolig aith arnon ni, bawb, ar hyn o wch yn iach. Tan y flwyddyn
cyn bod y cloi yn dechrau. Ac i bryd. newydd,
wneud pethau’n waeth fe gaw- Ansicr iawn yw nhrefniadau Hwyl, CROESAIR
son ni storm eira gynta’r gaeaf Nadolig i mor belled. Y gobaith
yr un pryd! Druan o’r bobl yw mynd i wario’r Wyl yn Hefina GALWEDIGAETH POBL
oedd yn ciwio tu allan i’r siopau Kingston gyda fy merch, Sian,
mawr fel Hudson’s Bay. (Na, a’i theulu ond y pwyslais sy’n Gan Meira’r Tawelfor
does dim siopau “Hudson’s dod wrth yr arbenigwyr yw,
Clues in English, answers in Welsh
Hiraeth: Why We are Learning Welsh AR DRAWS 10. High class gentleman
12. God

1. A governor in Christ's time 16. Negative word
7. One who wanders 19. An angel with a trumpet, --
Gan Rob Davis 11. A clergyman riel
13. A musical note 20. To turn impure
Ar ein taith gyntaf i Nant 14. An important person in 24. It is found in a school or
Gwrtheyrn, buodd fy ngwraig a court college
fi’n rhyfeddu ar yr hafan ar lan 15. One 26. "Unwaith --o"
y môr, sy’n nythu ar waelod 17. -- Owen M. Edwards 27. A worker on slate
ffordd llethrog, troellog—heb 18. It's used in cricket (anag.) 26. A blessed place, --foedd
sôn am y parth di-Saesneg y 19. It must be combed 29. The sheep's voice
mae Nant yn ei greu a’i amd- 21. Strength, ne-- 30. Abuse, pursue
31. To turn red, --rido
22. Limp and weak, ll--
diffyn ar gyfer y myfyrwyr. Ar 23. Mutation of 'yn' before B or 34. -- de Janeiro
ein taith nesaf, fel ysgrifennais P 38. A part of Wales (anag.)
yn Ninnau cwpl o flynyddoedd 24. A high number, c--t 39. One that ploughs
yn ôl, fe ddychwelon yn fyfyr- 25. Boys 40. A person in authority, sw--
wyr ein hunain. Pan wnaethom 29. One who takes care of our 42. And
gymryd rhan yn y cwrs trochi health 43. There are 12 in a year
Cymraeg yna, a byw a breud- 32. A lawyer 45. Ash
dwydio yn iaith y nefoedd, 33. One who studies heavenly 46. Birds have two
hynny a arwyddodd y pwynt things, s-- 49. It's given to a football
uchaf a gyrhaeddwyd erioed ar 35. Plural of 'ai' 51. Vow, oath
ein siwrnai ddysgu Cymraeg, ac 36. Britain’s money once, --D
hefyd ond golygle i ni weld (English)
oddi arno pa mor hir yw’r trec Nant Gwrtheyrn 37. Rooster's mate
o’n blaen ar ddringfa ein Eferest 38. It is sometimes found on
ieithol. mod i wir yn gallu meddwl yn Sain a Stad Gerallt Lloyd Owen vowels
Ers y cwrs yna, mae llawer o Gymraeg, ac weithiau rwy’n ei i ni gynnwys detholiadau o 41. Crooked, --gam The digraphs ch, dd, ff, ll, ng,
bethau wedi digwydd. wneud. ganeuon a cherddi, mawr eu bri. 44. Recover form a disease ph, rh and th go in one square.
Ar yr union daith honno, caw- (Dadleniad llawn: Fe Yn y llyfr, rydym yn cofio Brad (anag.)
som ein cyfweld gan Elin Fflur ddechreuais ysgrifennu’r y Llyfrau Gleision, a’r tân yn 47. Surprise, rhyfe--
48. Man's best friend
ac ymddangos ar y rhaglen dele- erthygl hon yn Saesneg, a throi Ll?n, a Chapel Celyn. Efallai 49. One that carries things Solution to
du Cymraeg, “Heno.” (Mae i’r Gymraeg rhan o’r ffordd bydd pobl yn darllen am y dig- 50. Part of a song, penn--
pawb wastad yn synnu bod drwyddi, wedyn cyfieithu’r wyddiadau hanesyddol yma am 52. One who studies Previous Puzzle
Americanwyr yn dysgu gweddill.) y tro cyntaf. Ac efallai bydd 53. A worker in a coal pit
Cymraeg!) Ers i ni ddychwelyd Hefyd ar hyd y ffordd, daeth pobl sy’n meddwl am gael tat?, 54. This is what Bing was
adre, rydym wedi dal ati i astu- cyfle hollol annisgwyl o hyd i yn dechrau meddwl hefyd am
dio, ac yn enwedig gyda chy- ni. Diolch i argymell un o’n adennill eu hetifeddiaeth gan I LAWR
morth ar-lein fy nhiwtor cyntaf, cyfeillion Cymraeg, cysylltodd ddysgu iaith eu cyndeidiau.
John Good (neu “Sioni Dda”) cyhoeddwr â ni am ysgrifennu Mae’r ffordd mas o Nant 1. One that bakes bread
yn Arizona; rydym yn darllen a llyfr, sef “The Welsh Tattoo Gwrtheyrn yn serth, llafurus y 2. Consequence or influence
thrafod llenyddiaeth Gymraeg Handbook.” Mae’r cyhoeddwr, ddringfa. Syllir arni fel mynyd- 3. "Hob a -- dando" (anag.)
cyfoes gyda fe mewn dosbarth Bradan Press o Alban Newydd dwr o flaen Eferest, gyda 4. Connection
bob wythnos. Cafodd ein merch yn Nghanada, yn cyhoeddi Chymraeg yn y galon yn lle pac 6. Normally he as a baton in his
ei geni, ac felly gwnaethom cyfres o lawlyfrau tat?s, a fyd- ar y cefn. Gawn ni ddychwelyd hand
gychwyn ceisio dysgu Cymraeg den ni’n fodlon i ychwanegu i’r byd tu fas, byd sydd â 6. Land
iddi hi ar yr un pryd ag yr oedd Cymraeg i’r rhestr? Chymraeg a Saesneg gyda’i 8. Opposite dirt
hi’n dysgu Saesneg, yn hollol Cwestiwn hawdd, on’d ydy? gilydd, heb golli’r Gymraeg? 9. They carry letters
naturiol. Byddwn i’n cael fy Ac ar ôl talp o waith, mae’r Neu ydy byw gyda’r Saesneg yn
nghyfweld tair gwaith ar y rha- llyfr wedi ei gyhoeddi! Mae’n debyg i’r “parth marwolaeth” ar

glen radio Cymraeg “Bwrw anelu at helpu i bobl di- gopa Eferest, lle mae neb yn The ideal resource
Golwg,” wrthi’n sylwi am fate- Gymraeg ffeindio ysbrydoliaeth gallu byw am hir? Beth sy’n
rion gwleidyddol a chrefyddol da ar gyfer tat?s Cymraeg, a fwy anodd—dysgu’r Gymraeg, for Welsh learners
yn yr Unol Daleithiau. Diolch defnyddio’r iaith yn gywir. neu ei chadw?

i’r haint COVID-19, fe gefais Ond mewn gwirionedd, mae’r Yn ein llyfr, rydym yn dweud Find those missing mutated words!
gyfle i wneud tipyn o addysgu llyfr yn golygu rhywbeth arall taw awydd am dat? Cymraeg
Cymraeg ar y we i ddechreuwyr i’m gwraig a fi. Cofiwch fod yw mynegiant clir o hiraeth. The Guide to the Use of
gyda Chymdeithas Madog. llywodraeth Cymru wedi gosod Byddwn i’n dweud taw dysgu
Roeddwn i wedi gwneud rhyw- targed o filiwn o siaradwyr Cymraeg yng Ngogledd the Welsh Dictionary
faint o ddysgu personol cyn Cymraeg erbyn 2050. I ninnau, America yw’r un peth. Mae hen

hynny ond, mynd â’r maen i’r mae’r llyfr yn siawns i ni helpu wlad ein tadau—a’i hen iaith— By Robert A. Fowkes
wal ar y we oedd wir yn her cyrraedd y targed, gan osod wedi colli cymaint, ond mae hi Order your copy from:
newydd! hadau o’r iaith i annog bobl i roi yma o hyd. Ac fel mynydd a’r
Ar hyd y ffordd, o ddydd i cynnig arni. rheswm i’w ddringo, felly NINNAU PUBLICATIONS
ddydd, fe welais fy mod i wei- Fe gysegron y llyfr i’r miliwn rydym yn dysgu a chadw’r iaith: 11 Post Terrace, Basking Ridge, NJ 07920
thiau’n meddwl yn Saesneg a a mwy o siaradwyr Cymraeg yn Oherwydd mae hi yma.
weithiau yn Gymraeg. Yn fwy y flwyddyn 2050. Gyda haelioni Only US$5.00 (includes S & H)
uniongyrchol: Sylweddolais fy mawr, gadawodd Recordiau Article in English on p 12

January-February 2021 NINNAU Page 31