Page 287 - Przejdz_na_wyzszy_poziom_t1_flipingbook online

VIII. DODATEK GRAMATYCZNY

ū dwóch rzeczowników, np. balet + mistrz = baletmistrz
ū przymiotnika i rzeczownika, np. czarny + księga = czarnoksiężnik
ū rzeczownika i czasownika, np. woda + spadać = wodospad
ū przysłówka i czasownika, np. długo + pisać = długopis
ū liczebnika i rzeczownika, np. cztery + noga = czworonóg
ū przyimka i rzeczownika, np. pod + góra = podgórze
b) przymiotniki, które powstają przez połączenie m.in.:
ū dwóch przymiotników, np. biały + czerwony = biało-czerwony
ū przymiotnika i rzeczownika, np. niski + podłoga = niskopodło-
gowy
ū liczebnika i rzeczownika, np. dwa + pokój = dwupokojowy
ū rzeczownika i czasownika, np. życie + dawać = życiodajny
ū przysłówka i czasownika, np. łatwo + palić = łatwopalny
c) przysłówki, które powstają przez połączenie:
ū przyimka i rzeczownika, np. po + jutro = pojutrze
ū zaimka i rzeczownika, np. co + dzień = codziennie
ū liczebnika i rzeczownika, np. pół + głos = półgłosem
ū liczebnika i przysłówka, np. pół + darmo = półdarmo
d) czasowniki, np. lekceważyć, zadośćuczynić
e) przyimki, np. ponad, spod, zza
f) zaimki, np. tamten, tamtędy.
2. Wśród wyrazów złożonych wyróżniamy:
a) zrosty (wyrazy są bezpośrednio zrośnięte ze sobą), np. baletmistrz,
półdarmo
b) złożenia (wyrazy są połączone cząstką -o-, -i- lub -y-), np. wodospad,
łamigłówka
c) zestawienia (wyrazy są pisane osobno lub połączone łącznikiem),
np. panna młoda, Boże Narodzenie, herod-baba.

Ćwiczenie 19
Wyjaśnij, z połączenia jakich słów powstały i co znaczą podane wyrazy złożone.
przedwiośnie nastolatek
bezludzie dziesięciolecie
narożnik dwuszereg
gwiazdozbiór krótkowidz
meblościanka krwiodawstwo
winobranie jasnozielony
językoznawca długotrwały
obcokrajowiec czasochłonny

287