Page 291 - Przejdz_na_wyzszy_poziom_t1_flipingbook online
P. 291

VIII. DODATEK GRAMATYCZNY

             10   zgrUBIeNIa




                     1.  Zgrubienia występują w kilku funkcjach:
                        a)  określają rzecz ogromną, większą od przeciętnej
                        b)  wyrażają negatywny stosunek do jakiejś rzeczy
                        c)  niekiedy wyrażają też stosunek żartobliwy czy pieszczotliwy.
                     2.  Zgrubienia tworzymy następująco:
                        a)  w rodzaju męskim i nijakim
                           –  dodając sufiks -al, -uch, -(i)sko, -ydło / -idło, -or,
                              np. nos > nochal, palec > paluch, pies > psisko, piwo > piwsko,
                              język > jęzor.
                           W wyrazach zakończonych na -ek, -ko (czyli wyglądających jak
                           zdrobnienia), końcówka jest zerowa, np. kanarek > kanar.
                        b)  w rodzaju żeńskim
                           –  dodając sufiks -ina, -cha, -ga,
                              np. kobieta > kobiecina.
                           W wyrazach zakończonych na -ka (czyli wyglądających jak zdrob-
                           nienia), końcówka jest zerowa, np. handlarka > handlara lub
                           wprowadzany jest sufiks -ga lub -cha, np. książka > księga, gruszka
                           > grucha.




                  Ćwiczenie 23
                  Pracując w parze z kolegą lub koleżanką z grupy, uzupełnij brakujące formy
                  podstawowe lub zgrubiałe wyrazów.

                      słoń –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – szpila
                      dom –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – mrówa
                      film –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  wódka –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
                       . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – powieścidło   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – starucha
                       . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – muszysko   . . . . . . . . . . . . . . . . .  – chłopaczysko
                       . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – żabsko  kropka –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
                       . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – pastuch   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – plotkara
                      pudełko –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – urzędas
                      puszka –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  parówka –  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
                       . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – łycha   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – kiełbacha
                       . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – paka   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  – zamczysko



                                                                                      291
   286   287   288   289   290   291   292   293   294   295   296