Page 7 - ebaskı

İmar planı, plan açıklama raporu ve meclis arasındaki alanda ve İstasyon Caddesi’nin
kararlarıyla desteklenmiştir. güneyinde binaların yapılmasına karar ver-
3.İmar Planı’nın Yapım Süreci miştir. (Yalvaç, 2011: 32).
Ülkemizde imar planı süreci; Hükümet Konağı ve Belediye Binası gibi
1-Amaç - hedef belirleme yapılar cazibe merkezi oluşturmaktadır. Do-
2-Araştırma - çözümleme layısıyla bu yapıların çevresindeki emlak be-
3-Plan yapma dellerini artıracağı, yapılaşmalar için tercih
4-Planın onayı edileceği düşünülerek Hükümet Konağı’nın
5-Uygulama arkasında ve önünde açık alanların oluştu-
aşamalarından oluşur. rulması önem arz etmektedir. Jansen Pla-
nı’nda; planda okul binaları ve pazar yerleri
Jansen Planı, imar planı sürecinin ger- olarak gösterilen sahalar, hükümet konağı
çekleştirildiği bilimsel bir çalışmanın ürünü- için kabul edilen yeni mevkiye münasebat-
dür. Dönemin vali ve belediye başkanlarının tar bir şekilde değiştirilecektir, şeklinde plan
yanı sıra, kurum müdürlerinin de katılımla- notu düşülmesi hükümet konağına göre
rıyla çeşitli toplantıların ve arazi gezilerinin şehrin şekilleneceğinin göstergesidir.
yapılmasıyla planlama çalışmalarına altlık Malatya ili 1930’larda uygulanmaya ko-
oluşturulmuştur. Öncelikle şehrin ihtiyaçları nan devlet öncülüğünde sanayileşme po-
ve imkânları tespit edilerek ayağı yere basan litikasından payına düşeni almıştır. Jansen
uygulanabilir bir imar planı hazırlanmıştır. Planı’yla Malatya kentinin, dört ana sanayii
Planda ilk göze çarpan husus günü- tesisinin etrafında, 30.000 nüfuslu bir bah-
müzde de şehrin ana arteri olarak kullanı- çe şehir modeliyle düzenlenmesine karar
lan, İstasyon’dan başlayarak Kışla’ya kadar verilmiştir. Bu sanayi tesisleri Şeker Fabrika-
uzanan doğu-batı doğrultusunda düz bir sı, Vagon Fabrikası, Mensucat Fabrikası ve
şekilde planlanan yaklaşık yirmi metre ge- Tekel Fabrikası’dır (Adnan Menderes Üni-
nişliğindeki İsmet Paşa (İnönü Caddesi) versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
Caddesi’dir. Cilt: 1, Özel Sayı (Sf:77-87).
Henüz araç trafiğinin oluşmadığı, ula- Bu işletmeler kente önemli miktarda
şımda fayton ve at arabalarının kullanıldı- kamu kaynağının akışını sağlamış ve kent,
ğı bir dönemde yirmi metrelik yol oldukça kırsal ile yakın bölgeden nüfus çekmeye
geniş bir yoldur ve imar planının, gelecek başlamıştır. Bu da kentin hem çepere doğru
düşünülerek yapıldığının kanıtıdır. genişlemesini, hem de yapı yoğunluğunun
İmar planları yaklaşık yirmi beş-otuz yıllık artmasını sağlamıştır.
projeksiyonlara göre hazırlanır. Ancak her- Günümüz Malatya’sı incelendiğinde İlk
kesçe bilindiği üzere, imar planının uygu- imar planımız olan Jansen Planı’nda; alınan
lanması sonucu inşa edilen yollar ve yapılar, plan ana kararlarının şehrimizin gelişimini
olağanüstü durumlar olmadığı sürece, belki ne kadar önemli ölçüde etkilediği görül-
de yüz yıllar boyunca kalacaktır. Bunun Ma- mektedir. Ancak artan nüfus, değişen ve
latya’daki somut örneği İsmet Paşa Cadde- gelişen ihtiyaçlar, çeşitli dönemlerde imar
si ve Hükümet Konağı’dır. Yaklaşık seksen planlarının revize edilmesine neden olmuş-
dört yıldır kullanılmaktadır. tur. Sümer Fabrikası alanı, Şeker Fabrikası
Hükümet ve belediye binalarının yerle- alanı ve Stad alanının yerinde bugün farklı
rinin belirlenmesinde kent meclisi önce- kullanımların olması bunun sonucudur. İlk
likli olarak, yapılacak binaların mevcut kent imar planları, alanlarda fonksiyon değişik-
merkezinden uzak olmamasına, kamulaş- likleri olsa bile, şehrin ana kararlarını oluş-
tırma bedellerinin yüksek olmamasına ve turması bakımından önemlidir. İl olmasıyla
zeminlerinin binaların yapımına uygun ol- birlikte bilimsel veriler ışığında ilk imar pla-
masına dikkat etmiştir. Bu bağlamda, Ma- nına göre yerleşim imkânı elde etmiş olan
latya Belediye Meclisi, mevcut Hükümet Malatya bu yönden oldukça şanslıdır.
Konağı’nın dar alanı yerine, görece kamu- Şehir plancılarının toplumsal ve bilimsel
laştırma bedellerinin daha uygun olduğu; verileri kullanarak imar planlarını hazırla-
daha geniş bir kullanım alanına sahip olu- ması ve siyasiler ile özel teşebbüsün ise bu
nabilecek ve H. Jansen’in hazırlamış olduğu imar planlarının vakit geçirmeden uygu-
planlara ters düşmeyecek biçimde Hükü- lanmasını sağlaması, şehrin geleceği için
met Konağı – Doğumevi - Hamikoğlu Hanı önemli ve gerekli bir yaklaşımdır.

Kaynaklar:

http://malatyahaber.com/haber/malatyanin-ilk-sehir-plani-sureci-1931-1936/
T.C. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Kamu Yö-
netimi Bilim Dalı “Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Politikaları: Malatya Örneğinde Kentsel
Mekânın Dönüşümü Yeliz Polat Doktora Tez Danışman Prof. Dr. Mehmet Akif Çukurçayır
Konya–2014
Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1, Özel Sayı (Sf:77-87)

SerMimar TEMMUZ 2019 5