Page 67 - E-MODUL LARUTAN ELEKTROLIT DAN NONELEKTROLIT(2)
P. 67

n

                                                                 i
                    E - M  o dul     L a r ut a n  E  l ekt r o l i t   d a n  N o n  E l e kt r o l i
                                                                                                  i
                                                                  t
                                                                                    E
                                                              o
                                       a
                                    L
                                                                l
                                                                                               o
                    E
                      -
                           o
                                                                               o
                                                                            N
                        M
                                                                         n

                                                                                             r
                    E-Modul Larutan Elektrolit dan Non Elektrolittt
                                                                       a
                             dul
                                                                     d
                                                                                       l
                                                      l
                                                                                                 l
                                          ut
                                                n
                                              a
                                                            r
                                                                                        e
                                                   E
                                                       ekt
                                         r
                                                                                          kt
                                              Guid
                                                                   y
                                                                      L
                                                                      L
                                                                           r
                                                                           r
                                                    ed
                                                    ed
                                              Guid
                                                                        ea
                                                                        ea
                                                                   y
                                   erba
                                         s
                                         s
                                   erba
                                                            co
                                                            co
                                                               ver
                                                               ver
                                                        Dis
                                 B
                                 B
                                 Berbasis Guided Discovery Learningningning

                                           is
                                           is

                                                        Dis
                                                                                en
                                                                      tr
                                        u
                                                        Sif
                                                                          lit
                   n
                       h
               m  e n g h an tar k an      ar u s      lis tr ik . .  Sif at   elek tr o lit   s en y a wa   io n      d ap
                                                                        o
                                                                                               n
                                                                               s
                                                                                                    ap
                                an
                                                            at
                                                                                      wa
                           tar
                                             lis
                                                                                                   d
                                                                 elek
                                      ar
               menghantarkan  arus  listrik. Sifat  elektrolit  senyawa  ion  dapatatat
                                                                                   y
                                                                                     a
               m
                                                  ik
                                                tr
                                                                                            io
                        an
                  e
                               k
                     g
                                          s
                                                ik
                              ar
                 ip
                                                    t
                                                    t
               dipahami dari gambar berikut ini.i.i.
                                     m
                                  g
                                         ar
                                   a
                                   a
                                         ar
                                                ik
                                i
                                i
                    ah
                                  g
                                     m
                    ah
                              ar
                                              er
                                                      in
                       a
                                              er
                          i


                          i
                 ip
               d
               d
                                       b
                                       b
                        m
                                                   u
                       a
                        m
                                                   u
                            d
                                            b
                            d
                                            b
                                                      in
                                                                s
                                                                     aw
                              G a m b ar  7 . .  D ay a  h an t t ar  l l i i s t t ri k     s en y aw a  i i o n ; ;     a)  l l a ru t t a n
                                                      ar
                                                                 en
                                                                           o
                                    b
                                                           s
                                                                                   a
                                                                             n
                                                                                         n
                                                            ri
                                                   an
                              Gambar 7. Daya hantar listrik senyawa ion; a) larutan,,,
                                                                         a
                                                              k
                                     ar
                                                                                     ru
                                                                                        a
                                           D
                                a
                                             ay
                                                 h
                                                                                a)
                              G
                                                                    y
                                        7
                                 m
                                               a
                                                          c)
                                             l

                                               l
                                                       a
                                                       a
                                             l
                                                      d

                                               l
                                              e
                                              e
                                                      d
                                          b) lelehan dan c) kristal (padatan)))
                                                        n
                                                        n
                                                          c)


                                                e
                                           )
                                           )
                                          b
                                          b
                                                e
                                                                             n
                                                                             n
                                                                  al
                                                                       ad
                                                 h
                                                   n
                                                                 t
                                                                 t
                                                                  al
                                                   n
                                                                     (p


                                                                     (p
                                                                       ad
                                                  a
                                                  a
                                                               r
                                                               i
                                                               i
                                                               r
                                                             k
                                                                            a
                                                             k
                                                                s
                                                                          at
                                                                            a
                                                 h
                                                                          at
                                                                s
                                                                         ias
                                                  n
                       Sen
                       Senyawa-senyawa  ionik  yang terdisosiasi  sempurna  dalam  airairair
                                                                             i
                                                                        s
                           y
                       Sen y awa  - s en y a wa      io n ik      y an g  t t er d is o s ias i   s e m p u r n a      d ala m
                                                                               s
                                                                                          a
                             awa
                                                                      o
                                                                    is
                                         a
                                   s
                                                                                      u
                                                         an
                                                                                  m
                                                                er
                                       y
                                                                                             d
                                                            g
                                    en
                                                                                    p
                                  -
                                           wa
                                                                                               ala
                                                                                        r
                                                                                         n
                                                        y
                                                                                                  m
                                                io
                                                                                e
                                                    ik
                                                                   d
                                                    tan
                                                    tan
                                                                                             an
                                                                    lit
                                                                    lit
                                                                                             an
                                                                                   s
                                                                  o
                                                                  o

                                                                           u
                                                                             at,
                                                                             at,
                                                                           u

                                                                         k
                                                                         k
                                                                                            k
                                                                                       an
                                                                                       an

                                                                                          g
                                                                                          g

                                                                                            k
                                                                tr
                                                                tr
                                                                                   s
                                                                                    ed
                                                           elek
                                                           elek
                                                                                    ed
                                   as
                                   as
                                     il
                                ah
                              g
                              g
                                ah
                                     il



                                         an
                                       k
                                       k
                                         an
                  an
                  an
                                                                                                     an
                                                                                                     an
               akan  mengahasilkan  larutan  elektrolit  kuat,  sedangkan  yanggg
               ak
               ak
                                                                                                   y
                         m
                           en
                           en
                         m


                                                                                                   y
                                                  u
                                               lar
                                                  u

                                               lar
                                   ag
               ter
                                eb
                               s
                                                                 ilk
               ter d is o s ias i   s eb ag ian         ak an     m en g ah as ilk an          lar u tan      elek tr o lit  le m ah
                                                                                           o
                                                           ah
                                                                                          tr
                                      ian
               terdisosiasi  sebagian    akan  mengahasilkan    larutan  elektrolit  lemah...
                                                                                                 le
                                                              as
                                                an
                    is
                                                                                                   m
                                                                               tan
                                                                                             lit
                                                                                                      ah
                                                                                    elek
                   d
                                                                             u
                                                    m
                             i
                                                                    an
                         ias
                       o
                        s
                                                                          lar
                                             ak
                                                          g
                                                       en
               Sif
                                 lit
               Sifat Elektrolit Pada Senyawa Kovalenlenlen
               Sif a t     E le kt r o lit     P a da     Seny a w a     K o v a
                                                               a
                                      a
                                                         K
                                    P
                                                    w
                                                       a
                         le
                       E
                                            Seny
                     t
                                                   a
                               o
                              r
                   a
                           kt
                                                            o
                                        da
                                                             v
                                a
                                                    o
                                    a
                                                      la
                                  w
                      1
                      1 . .  Seny a w a     K o v a len     P o la
                                            a
                      1. Senyawa Kovalen Polarrr
                                          v
                                                   P
                         Seny
                                         o
                                      K
                                              len
                                                                         g
                                                                         g

                                           ato
                                                                                                   v
                                                                                         atan

                                                                                  leh
                                                                                  leh
                                                      m
                                                          y

                                           ato
                                                  ato
                                                                     u
                                                                     u
                                                                       n
                           y
                                                                       n
                                        g
                           y

                                                              d
                       Senyawa yang atom-atomnya digabungkan oleh ikatan kovalenalenalen
                       Sen
                       Sen
                                                      m
                                                                                o
                                        g

                                                                                o

                                                                          k
                                                 -
                                                                          k
                                                                                                   v
                                                              d
                                                                                       ik
                                                                            an
                                                                            an
                                                 -
                                                  ato
                                                                                       ik
                             awa



                                                        n
                                               m
                                                                  ab
                                                        n
                                                          y
                                                                  ab
                                   y
                                                                ig
                                                                ig
                                                                                                 o
                                     an
                                     an
                                                                                                k
                                   y
                                               m
                                                                                                 o

                                                                                                k
                                                                                         atan

                             awa
                                                            a
                                                            a

                      u
               d
                                                                                       lik
                                                                                m
                                                                                      i
                                                                         p
                                                                            lar
                                         v
                                     k
                                                 S
                                                                                              er
                                                   en
                                                                                             p
                                                              k
                                          alen
                                                                                   e
                              y
                                                      y
                                                                                                 b
                                                                 v
                               awa
               disebut senyawa kovalen. Senyawa kovalen polar memiliki perbedaanaanaan
                                                                                    m
                                                                          o
                                                        aw
                          s
                   eb
                                                               o
               d is eb u t  s en y awa  k o v alen . .  S en y aw a  k o v alen     p o lar     m e m i lik i i  p er b ed
                           en
                                                                  alen
                        t
                 is
                                       o
                                                                                                  ed
                                                           a
                                                                                  er
                                                                                    ik
                 eelek
                                                                                                     g
                                                                                b
               keelektronegatifan  besar antara dua atom yang berikatan, sehinggaaa
                                                                                                       g
                             eg
                                          b
                                atif
                                                                     m
                           n
                                                                                                   in
                                                                                              s
                                                                 ato
                                                             u
                                              ar
                                                            d
                                                               a
                                                     tar
                                    an
                                                                                                eh
                                                                           an
               k
               k eelek  tr o n eg atif an         b es ar     an tar a  d u a  ato m  y an g     b er ik atan , ,  s eh in g g
                        tr
                                                 an
                                                                              g
                                           es
                                                                                       atan
                                                                         y
                          o
                                                        a
                                                                                          atan
                                                                                      -
               g ay a   ta r ik      m en a r ik n y a   d ap at   m e m u tu s k an      ik atan - ik atan  d ala
                                                                                       ik
                                                  d
               g
                                   en
                                                                m
                                      a
                                                                                                  d
                                                                    tu
                                m
                                                                  u
                                                              e
                                           n
                                                       at
                                             y
                                        ik
                                              a
                                       r
                                                            m
                                                                                                   ala
                                                                               ik
                        ta
                    a
               gaya  tarik  menariknya  dapat  memutuskan  ikatan-ikatan dalammm
                 ay
                                                                                 atan
                                                    ap
                                                                       k
                                                                      s
                           ik
                          r
                                                                         an
                                                                                                   NH
                                                                                                 r
                                                                                             HB
                                       a
                                         :
                                 aln
                                     y
                                           NH
                                                         l,
                                                            H
                                                C
                                                     HC
                               is
               m
                  o
               m  o l ek u l.         M is aln y a  :     NH 444 C l l , ,  HC l,  H 333 PO 4,,,  H 222 O,     C H 333 C O OH,     HB r , , NH 333
               molekul.  Misalnya : NH Cl, HCl, H PO H O, CH COOH, HBr,NH ...
                   l
                         l.
                            M
                    ek
                       u
                                                               PO
                                                                             C
                                                                                    O
                                                                               H
                                                                                       OH,
                                                                                  C
                                                                      H
                                                                         O,
                                                                   4
                                                                   4
                                                                                 Sy
                                                                                           S.
                                                                                        r
                                                                                     u
                                                                                      k
                                                                                                    9
                                                                                (Syukri, S. 1999)))
                                                                                ( Sy u k r i,     S.     1 9 9 9
                                                                                                9
                                                                                               1
                                                                                (
                                                                                         i,
                                                                                                  9
                                                                                                         6111
                                                                                                         6
                                                                                                         6
                     KE  L A S     X  S M A / / M
                                  S
                               X
                                    M
                                         M
                                      A
                     KELAS X SMA/MAAA
                     KE
                         L
                            S
                          A
   62   63   64   65   66   67   68   69   70   71   72