Page 22 - ED 211

3
มองโลกและมองชีวิตด้วยระบวนทัศน์แบบแยกส่วน ซึ่งกลายเป็นกระบวนทัศน์หลักในการก าหนด
ทิศทางของความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติในปัจจุบัน

การเปลี่ยนแปลงทัศนะในการมองโลกและมองชีวิต

ความแตกต่างของทัศนะดังกล่าว เป็นผลจากพัฒนาการของวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ที่เริ่มขึ้น

ในช่วงเวลาที่วิทยาศาสตร์ก้าวหน้าอย่างรวดเร็วในยุโรปในช่วงระหว่าง ค.ศ.1500-1750 หรือที่เรียกกันว่า

ยุคของการปฏิวัติวิทยาศาสตร์ ซึ่งมีผลให้ทัศนะในการมองโลกเป็นหน่วยชีวิต มีชีวิต และมีจิตวิญญาณ
แบบเดิมที่เคยเป็นทัศนะหลักของคนส่วนใหญ่ทั้งโลกตะวันตกและตะวันออก ถูกเปลี่ยนแปลงอย่างถึงแก่น

และแทนที่ด้วยทัศนะในการมองโลกและมองชีวิตชุดใหม่ เพราะโลกถูกมองเป็นเครื่องจักรเครื่องหนึ่ง ไม่

มีชีวิต และไม่มีจิตวิญญาณ การแสวงหาความรู้ของมนุษย์เป็นไปเพื่อการครอบง าและควบคุมธรรมชาติ
(คาปร้า. 2539: 49-50) ยุคของการปฏิวัติวิทยาศาสตร์มีจุดเริ่มจากการปฏิวัติในวิชาดาราศาสตร์และ

ฟิสิกส์ ซึ่งเป็นผลมาจากการค้นพบที่ส าคัญของนิโคลัส โคเปอร์นิคัส (Nicolaus Copernicus. 1473-

1543) กาลิเลโอ กาลิเลอี (Galileo Galilei. 1564-1642) และเซอร์ ไอเซค นิวตัน (Sir Isaac Newton.
1643-1727) ทั้งนี้เพราะโคเปอร์นิคัสเสนอว่าดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลางของจักรวาล มีดาวเคราะห์

รวมทั้งโลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ ซึ่งข้อเสนอดังกล่าวถูกต่อต้าน โดยเฉพาะจากคริสตจักรคาทอลิกที่ถือ

ว่าจักรวาลในแบบโคเปอร์นิคัส ขัดแย้งกับค าสอนของศาสนา กาลิเลโอสนับสนุนทฤษฎีของโคเปอร์นิคัส
และเป็นผู้บุกเบิกกล้องโทรทรรศน์ยุคแรก ๆ แต่คุณูปการของกาลิเลโออยู่ในกลศาสตร์ คือ การหักล้าง

ทฤษฎีของอริสโตเติล (Aristotle. 384-322 B.C.E. (ยุคก่อนปฏิทินปัจจุบัน)) ที่ว่า วัตถุที่หนักกว่าจะตก

ลงพื้นโลกเร็วกว่าวัตถุซึ่งเบากว่า ที่รู้จักกันในชื่อว่า กฎแห่งการตกโดยอิสระ (Law of Free Fall)
นอกจากนั้นยังเป็นคนแรกที่น าภาษาคณิตศาสตร์ซึ่งเป็นนามธรรมมาใช้อธิบายโลกทางกายภาพ และยัง

เน้นการทดสอบข้อสมมติฐานโดยการทดลอง ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของวิธีการศึกษาธรรมชาติเชิงประจักษ์

ที่สืบทอดมาจนถึงทุกวันนี้ (โอคาชา. 2549: 2-7)
นิวตันเป็นผู้มีบทบาทส าคัญในการท าให้ความเชื่อมั่นในวิทยาศาสตร์เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

เพราะเชื่อกันว่าทฤษฎีของนิวตันได้แสดงให้เห็นถึงการท างานที่แท้จริงของธรรมชาติ และสามารถอธิบาย

ทุกสิ่งทุกอย่างได้ ดังที่คาปร้ากล่าวไว้ในจุดเปลี่ยนแห่งศตวรรษ ความตอนหนึ่งว่า

กลศาสตร์แบบนิวตันประสบความส าเร็จอย่างสูงสุดในศตวรรษที่ 18 และ 19 ทฤษฎีแบบ

นิวตันช่วยให้สามารถอธิบายการเคลื่อนที่ของดาวเคราะห์ ดวงจันทร์ และดาวหาง ลงไป

3 การแยกส่วน (Fragmentation) หมายถึง การที่ส่วนทั้งหมด (ที่พิจารณาศึกษา) ถูกแยกออกจากกัน และส่วนย่อย
ที่ถูกแยกออกมานั้น ไม่ได้อยู่ในฐานะอันเป็นองค์ประกอบย่อยของส่วนทั้งหมดเดิมอีกต่อไป แต่กลายเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ด ารงอยู่อย่าง
โดด ๆ หาความสัมพันธ์กับส่วนอื่นใดมิได้ (วีระ สมบูรณ์. 2550: 30)

เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 16