Page 28 - วารสารสุขภาพ สำนักอนามัย ปีที่ 6 ฉบับที่ 4
P. 28
ยาและสมุนไพร
กินยาอย่างไรินยาอย่างไร
ก
ให้ได้ผลดีี
ให้ได้ผลด
ศิริภัทร เฑียรกุล
เภสัชกรปฏิบัติการ
กองเภสัชกรรม
ส�านักอนามัย กรุงเทพมหานคร
การกินยาต่างๆ ควรพิจารณาข้อมูลของยาให้ดี ยาหลังอาหาร มักจะเป็นยาที่ระคายเคืองกระเพาะ
และควรปฏิบัติตามหลักดังต่อไปนี้ อาหาร ควรกินยาหลังอาหาร 15 – 30 นาที
1. อ่านฉลากยาอย่างละเอียด ปฏิบัติตามฉลาก ยาระหว่างมื้ออาหาร ควรกินก่อนหรือหลังอาหาร
อย่างเคร่งครัด 1 – 2 ชั่วโมง
2. กินยาให้ถูกโรค โดยผู้ป่วยต้องกินยาตามข้อบ่งใช้ ยาก่อนนอน กินก่อนเข้านอน 15 – 30 นาที
เช่น ยาต้านจุลชีพ มีข้อบ่งใช้แตกต่างกันไป ผู้ป่วยไม่ควร เนื่องจากยาบางชนิดอาจมีผลข้างเคียงท�าให้ง่วงนอน
กินยาต้านแบคทีเรียหากเป็นไข้หวัดจากการติดเชื้อไวรัส หรือวิงเวียนศีรษะ กรณียาที่ช่วยให้หลับจะใช้เวลาประมาณ
เนื่องจากการใช้ยาต้านแบคทีเรียพร�่าเพรื่อจะท�าให้เกิด 15 – 30 นาที ก่อนจะออกฤทธิ์ช่วยให้หลับ
ปัญหาเชื้อดื้อยาได้ และไม่ควรกินยาระบายเพื่อลดน�้าหนัก ยาที่กินสัปดาห์ละครั้ง หากกินยาวันใดควรกินวันนั้น
3. ใช้ยาให้ถูกวิธี เช่น ยาแคปซูลควรกินทั้งแคปซูล ในทุกๆ สัปดาห์ เช่น เริ่มกินยาวันอาทิตย์ก็ให้กินยานั้น
ไม่ควรแกะแคปซูลออก และไม่ควรกินยาบางชนิดพร้อมกัน ทุกวันอาทิตย์ เป็นต้น
เพราะมีผลต่อการดูดซึมยาในทางเดินอาหาร เช่น ยาที่กินเมื่อมีอาการต่างๆ เช่น กินทุก 4 – 6 ชั่วโมง
ยาต้านจุลชีพบางประเภทไม่ควรกินพร้อมกับยาลดกรด ทุก 8 ชั่วโมง หรือทุก 12 ชั่วโมง เมื่อมีอาการสามารถ
ในกระเพาะอาหาร กินได้โดยไม่ต้องค�านึงถึงมื้ออาหาร
4. ใช้ยาให้ถูกขนาด เช่น ขนาดหรือปริมาณยาที่ใช้ กรณีลืมกินยา ถ้าเป็นยาสามัญประจ�าบ้าน จะใช้
ในเด็กและผู้ใหญ่แตกต่างกัน เมื่อมีอาการเท่านั้น หากเป็นยาที่ผู้ป่วยต้องกินเป็นประจ�า
5. ใช้ยาให้ถูกกับบุคคล ก่อนใช้ยาควรปรึกษาแพทย์ เพื่อรักษาโรคประจ�าตัว เช่น โรคความดันโลหิตสูง
หรือเภสัชกร เนื่องจากยาบางชนิดไม่ควรใช้ในผู้ป่วยที่มี โรคไขมันในเลือดสูง ถ้าลืมกินยาให้กินยาทันทีที่นึกได้
โรคประจ�าตัวต่างๆ หรือหญิงตั้งครรภ์ หญิงที่ก�าลังให้นม แต่ถ้านึกได้ใกล้กับมื้อถัดไป ให้ข้ามไปกินยามื้อถัดไป
บุตร หรือผู้ที่มีความผิดปกติของตับหรือไต โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า แต่หากเป็นยารักษา
6. ใช้ยาให้ถูกเวลา เพราะยาบางชนิดอาจถูกรบกวน เบาหวานให้กินยาในมื้อถัดไปที่สัมพันธ์กับมื้ออาหาร
โดยการดูดซึมของอาหารได้ และยาบางชนิดมีผลต่อ ตามแพทย์สั่ง
กระเพาะอาหาร ดังนั้นวิธีการกินยาจึงมีความส�าคัญ นอกจากนี้ ถ้าผู้ป่วยต้องกินยาต้านจุลชีพ ควรกิน
ควรท�าความเข้าใจดังนี้ ติดต่อกันให้ครบก�าหนดตามที่แพทย์หรือเภสัชกรแนะน�า
ยาก่อนอาหาร ควรกินยาก่อนอาหาร (รวมถึง นม หากลืมกินยาให้กินยาทันทีที่นึกได้ แต่ถ้านึกได้ใกล้กับ
ขนม) อย่างน้อย 30 นาที มื้อถัดไป ให้ข้ามไปกินยามื้อถัดไป
ยาพร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันที มักจะเป็นยา โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า
ที่ระคายเคืองกระเพาะอาหารมาก ควรกินยาหลังอาหาร และกินยาติดต่อกัน
ทันที อาจกินพร้อมอาหารหรือกินอาหารค�าสุดท้ายแล้ว ให้ครบก�าหนด
กินยาทันทีพร้อมดื่มน�้าตามมากๆ
28 วารสารสุขภาพ
ส�านักอนามัย
