Page 37 - Mehrname2web

‫ابعاد سازمانی است‪ ،‬بهعنوانمثال بهکارگیری مدلهای توانمندسازی مؤثر و بسط و توسعه شاخصهای آن در مؤسسات مختلف میتواند نمودی از این‬
‫توجه و تلاش باشد‪ .‬توانمندسازی میتواند زمینههای بلوغ کارکنان را فراهم سازد‪.‬‬

‫یکی دیگر از متغیرهای کلیدی که میتواند بهعنوان یک مزیت رقابتی به سازمانها کمک کند رفتار شهروندی سازمانی است‪ .‬چراکه پژوهشها نشان‬
‫میدهد که سازمانهایی که تأکید بیشتری بر رفتار شهروندی سازمانی دارند نسبت به دیگر سازمانها‪ ،‬سالمتر و موفقترند (وی گودا و همکاران‬
‫‪ .)2007‬میتوان گفت برای اولین بار باتمن و ارگان (‪ )1983‬بودند که در خلال بررسی رابطه بین رضایت شغلی و عملکرد‪ ،‬آن را بررسی نموده و از‬
‫اصطلاح «رفتار شهروندی سازمانی»(‪ )OCB‬استفاده نمودند (هوسام‪ .) 2008‬همچنین‪ ،‬اگر مدیران درصدد افزایش بهرهوری و عملکرد سازمانی‬
‫میباشند‪ ،‬باید به عوامل تشکیلدهنده توانمندسازی روانشناختی توجه داشته باشند (رحیم نیا و علیزاده ‪ ،)1388‬چراکه توانمندسازی روانشناختی‬
‫روی تمام جنبههای سازمان نفوذ دارد و اعتقاد بر این است که توانمندسازی روانشناختی ‪ ،‬به شکلدهی و هدایت منابع لازم برای تولید و افزایش‬
‫عملکرد و بهرهوری سازمان میپردازد‪ .‬لذا زمانی که سازمانها از توانمندسازی روانشناختی کارکنان و ابعاد و شاخصهای آن شناخت کافی نداشته‬

‫باشند‪ ،‬در عمل با مشکلات فراوانی همانند تعارض سازمانی‪ ،‬عدم انسجام سازمانی و کاهش عملکرد مواجه میشوند‪.‬‬
‫سازمانها بدون تمایل افراد به همکاری قادر به توسعهی اثربخشی خود نیستند‪ ،‬تفاوت همکاری خودجوش و اجباری از اهمیت فراوان برخوردار است‪.‬‬
‫در حالت اجباری فرد وظایف خود را در راستای مقررات و قوانین و استانداردهای تعیینشده سازمان و صرفاً در حد رعایت الزامات انجام میدهد‪،‬‬
‫درحالیکه در همکاری خودجوش و آگاهانه افراد کوششها‪ ،‬انرژی و بصیرت خود را برای شکوفایی توانایهایی خود به نفع سازمان به کار میگیرند‪.‬‬
‫امروزه در ادبیات نوین مدیریت از رفتارهای خودجوش و آگاهانهی افراد در سازمان تحت عنوان رفتار شهروندی سازمانی نام برده میشود( زارعی‬
‫متین و همکاران‪ .) 34 : 1385 ،‬رفتار شهروندی سازمانی رفتاری خودجوش و آگاهانه است که بهطور مستقیم یا صریح توسط سیستم پاداش رسمی‬
‫سازمان پیشبینینشده است‪ ،‬و اینکه در مجموع عملکرد مؤثر سازمان را ارتقاء میدهد(اورگانبه نقل از کرنودل‪ .)7 : 2007 ،‬از نظر «ارگان» رفتار‬
‫شهروندی سازمانی رفتاری خودجوش و آگاهانه است که بهطور مستقیم یا صریح توسط سیستم پاداش رسمی سازمان پیشبینینشده است‪،‬‬
‫رویهمرفته عملکرد مؤثر سازمان را ارتقاء میدهد‪ .‬منظور از خودجوش و آگاهانه این ست که این رفتار ضرورت اجباری نقش یا شرح شغل‬

‫نیست‪،‬این رفتار بیشتر یک انتخاب شخصی است‪ ،‬و در صورت انجام ندادن آن تنبیهی به دنبال ندارد (به نقل از آلیسیا‪) 43 :2008 ،‬‬
‫رفتار شهروندی سازمانی بهرهوری کارکنان و گروههای کاری را افزایش میدهد‪ ،‬کار تیمی را تشویق میکند‪ ،‬ارتباطات‪ ،‬همکاری و کمکهای بین‬
‫کارکنان را افزایش میدهد‪ ،‬نرخ اشتباهات را کاهش میدهد و مشارکت و درگیر شدن کارکنان را در مسائل سازمان افزایش میدهد و بهطورکلی‬
‫جوسازمانی مناسبی را فراهم میکند‪( .‬کاسترو و همکاران به نقل از فتاحی‪ .)1386 ،‬لذا با توجه به اهمیتی که برای رفتار شهروند سازمانی در تأثیر‬
‫بر عملکرد سازمان‪ ،‬کیفیت خدمات و بهطورکلی بهرهوری سازمانی در تحقیقات مختلف ذکرشده ‪ ،‬درک عوامل پیشبینی کننده یا تأثیرگذار بر‬

‫رفتارهای شهروندی سازمانی از اهمیت بالایی برخوردار است که در این مقاله بحث و بررسیشده است ‪.‬‬
‫واژههای کلیدی‪ :‬توانمندسازی روانشناختی ‪ ،‬رفتار شهروندی سازمانی ‪ ،‬بانک کشاورزی‬

‫‪36‬‬