Page 82 - STAV broj 147-148
P. 82
kultura
O osmanskom kulturnom naslijeđu u glavnom gradu
Bosne i Hercegovine
Stotine objekata
iz osmanskog perioda
i danas krase Sarajevo
Kenan Šurković i Elvira Bojadžić, Osmanska arhitektura
Piše: Amina Šećerović-Kaşli Sarajeva, Udruženje za promociju islamske umjetnosti
amina@stav.ba “Monolit”, Sarajevo, 2017, str. 244
Iako smo uglavnom svjesni prisutno- pomodarstvo osnivanja minber na desnoj strani mihraba. Među
sti velikog broja objekata osmanske kućnih biblioteka”, sto- ovim džamijama nalazi se Kebkebir hadži
arhitekture u Bosni i Hercegovini, ji u uvodu knjige u ko- Ahmedova džamija, poznatija kao Mišči-
pitanje je šta znamo o tome koliko je jem se Sarajevo naziva i na, koja je ujedno i nacionalni spomenik
ona danas raširena u Bosni i Hercegovi- najznačajnijim historij- Bosne i Hercegovine. Zatim Vekil-Harč
ni, ili konkretno u Sarajevu, kao gradu u skim centrom osmanske hadži Mustafina džamija, u narodu po-
kojem je sačuvan najveći broj građevina civilizacije izvan granica znata i kao Hadžijska zbog običaja da se
iz osmanskog perioda. Knjiga, odnosno današnje Turske. ispred nje ispraćaju sarajevske hadžije,
fotomonografija Osmanska arhitektura kao i Jahja-pašina džamija, koja je među
Sarajeva, čiji su autori Kenan Šurković Opis kupolnih dža- najstarijim sarajevskim džamijama. Va-
i Elvira Bojadžić, objavljenja na tri jezi- mija autori započinju kif džamije Mehmed-bega Isabegovića na
ka, bosanskom, engleskom i turskom, Gazi Husrev-begovom Bistriku jeste Mehmed-beg, sin Isa-bega
predstavlja čitaocima najveći dio sačuva- džamijom, za koju kažu Ishakovića, osnivača Sarajeva, a za dža-
ne osmanske arhitekture glavnog grada da je najznačajniji objekt miju Kasapović hadži Ibrahimovu autor
Bosne i Hercegovine. U knjizi su opisa- osmanske arhitekture navodi da postoje predaje da je izgrađe-
ne kupolne džamije, džamije bez kupole izvan granica današnje na po mjerama Kabe u Meki. Osim ovdje
s četverovodnim krovom, javni objekti Turske, a ujedno je i je- pobrojanih, u knjizi su opisane i druge,
poput bezistana, hamama, sahat-kule i dan od posljednjih veli- većinom sarajevske mahalske džamije.
mostovi, kao što su Kozija ćuprija ili Rim- kih projekata građenih
ski most, te stambena arhitektura među u ranocarigradskom stilu.
kojom su Svrzina kuća i Saburina kuća. Izgrađena je 1531. godine
prema projektu osman-
U recenziji knjige prof. dr. Meliha Te- skog mimara Adžema Esi-
parić kaže da je veoma značajno i to što ova ra Alija. Džamija sultana
publikacija pruža vizualni pregled “današ- Mehmeda II Fatiha, po-
njeg stanja” osmanske arhitekture. “Kra- znatija kao Careva džamija, bila je i prva
jem 15. i početkom 16. stoljeća Osmanlije gradska džamija, a izgradio ju je u čast
sprovode intenzivnu kampanju osnivanja sultana Fatiha osnivač Sarajeva Isa-beg
gradova orijentalnog tipa. Iza toga je sta- Ishaković. Ona je ujedno i jedna od naj-
jala odluka o uvlačenju Bosne u sasvim većih jednoprostornih kupolnih džami-
novi civilizacijski krug. Afirmiran je tip ja na Balkanu. Čekrekči Muslihudinova
grada koji je konceptualno objedinjavao džamija, izgrađena 1526. godine, najstarija
različite aspekte društvenog, ekonom- je sačuvana kupolna džamija u Sarajevu, a
skog i kulturnog života, na način kako Buzadži hadži Hasanova džamija najmanja
to i danas podrazumijevamo. Bosna je u je sarajevska kupolna džamija. To su samo
tim reformama definitivno imala sreću. neke od kupolnih džamija koje autor u
Sarajevo je, naprimjer, od slabo poveza- knjizi predstavlja i fotografijama.
ne konglomeracije srednjovjekovnih sela,
postalo jedan od najvećih i najbogatijih Džamije bez kupole s četverovodnim
gradova Evrope. To je bio i period najveće krovom imaju svoje posebne karakteristi-
ekspanzije pismenosti u historiji Bosne. ke, među kojima su gradnja od kamena,
Osnivaju se visokoškolske ustanove, javne ćerpiča i drveta, kamene munare izgra-
biblioteke i skriptoriji. Čak se pojavljuje đene obično na desnoj strani objekta,
pravougaoni prozori u dva reda, kao i
82 28/12/2017 STAV
