Page 88 - Örümcekteki Mucize

86 ÖRÜMCEKTEK‹ MUC‹ZE

mektedir. Bu de¤iflim flöyle gerçekleflir:
Bahçe örümce¤inin spirali oldukça yap›flkan bir s›v›yla kapl› bir çift
elyaf›n bilefliminden oluflur. Bu yap›flkan s›v› temel elyaflar›n üretildi¤i
bezlerden farkl› bir bezde üretilir. Örümce¤in salg› bezlerinden d›flar› ç›-
kan iplik lifleri, bu yap›flkan madde ile sürekli olarak ince bir film fleklin-
de kaplan›rlar. Bu kaplama maddesinin yap›flkanl›¤›, içerdi¤i glikoprote-

inlerden kaynaklan›r. Ayr›ca %80'i de son derece kolay bulunan sudan
oluflmaktad›r. 26
Atmosferdeki suyu alan yap›flkan s›v› küçük damlac›klara ayr›l›r ve
bu damlac›klar ipin üzerinde boncuklar gibi s›ralan›rlar. H›zl› aral›klarla
yap›flkan ipe¤i büzmek ve germek, damlac›klar›n içerisinde kalan lifleri
birer yay veya ç›kr›k gibi kurar ve çözer. Bu sayede ipi oluflturan çekirdek
lifleri, üzerindeki kaplama s›v›s› ile birlikte gerilim alt›nda kal›r. Böylece
ç›rp›nan bir böce¤in enerjisi yaln›zca ipin kendisi taraf›ndan de¤il, ipi

kaplayan proteinlerle birlikte bütün sistem taraf›ndan emilir.
Çekirdek liflerinin elastikiyeti ›s›ya ba¤l›d›r. Av›n kinetik enerjisi ›s›-
ya çevrildi¤inden entropi artar, iplik ›s›n›r. Bu da çekirdek liflerinin daha
kuvvetli olmalar›n› sa¤lar. Av›n emilen enerjisi yakalama kapasitesini ar-
t›r›r. K›saca a¤a yakalanan av›n hayatta kalabilmek için yapt›¤› son ç›rp›-
n›fllar› kendi sonunu haz›rlar. Av›n son enerjisi, a¤›n sa¤laml›¤›n›n art›r›l-

mas› için kullan›l›r. A¤, hayvan› tamamen hareketsiz b›rakana kadar sert-
leflir. Bu özellikleri yüzünden örümcek a¤› do¤ada bulunan en ac›mas›z
tuzakt›r.
Akla di¤er ipek ipliklerinde de bu özelli¤in mevcut olup olmad›¤›
sorusu gelmifl olabilir. E¤er böyle olsayd› ne olurdu? Örne¤in tafl›ma ip-
liklerinde de ayn› esneklik olsa ne olurdu. Elbette ki örümce¤in av›n› ya
da kendini tafl›mas› oldukça zor olurdu. Nitekim a¤›n iskeletini oluflturan
tafl›ma iplikleri, yakalama ipliklerinin aksine baflka bir kaplama maddesi

ile kaplanarak suya karfl› korunmufltur. Çünkü tafl›ma ipliklerinin, yap›fl-
kan iplikler gibi esnek olmas› gerekli de¤ildir.
Görüldü¤ü gibi örümcek, de¤iflik görev ve yap›daki ipliklerin her bi-