Page 37 - ACILIM TURKCE DERS KITABI 1.qxd

2.E DÝL BÝLGÝSÝ

1. ÞAHIS ZAMÝRLERÝ (Hatýrlatma)

Taným: Söz söyleyen, dinleyen, kendisinden söz edilen þahýs adlarýnýn yerini tutan zamirlerdir.

Tekil Çoðul

1. Þahýs Ben 1. Þahýs Biz
2. Þahýs Sen 2. Þahýs Siz
3. Þahýs O 3. Þahýs Onlar

2. BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU
Bir kelimenin birinci hecesinde kalýn ünlü “a, ý, o, u” varsa diðer hecelerdeki ünlüler de kalýn “a, ý, o, u” olur:
a, ý, o, u ­ a, ý, o, u

Örnek: Yorgunum, Hastayým

Bir kelimenin birinci hecesinde ince bir ünlü “e, i, ö, ü” varsa diðer hecelerdeki ünlüler de ince “e, i, ö, ü” olur:
e, i, ö, ü ­ e, i, ö, ü
Örnek: Ýyiyim, Üzgünüm

3. EK FÝÝL (Geniþ Zaman)

Taným: Ýsim soylu kelimelerin sonlarýna gelerek onlarýn yüklem olmasýný saðlayan yardýmcý fiildir.

a, ý ­ ý e, i ­ i o, u ­ u ö, ü ­ ü

Ben hasta-y-ým iyi-y-im mutlu-y-um üzgün-üm
Sen hasta-sýn iyi-sin mutlu-sunuz üzgün-sün

O hasta- (dýr)* iyi- (dir) mutlu- (dur) üzgün- (dür)

Biz hasta-y-ýz iyi-y-iz mutlu-y-uz üzgün-üz
Siz hasta-sýnýz iyi-siniz mutlu-sunuz üzgün-sünüz

Onlar hasta-(dýr)-lar iyi-(dir)-ler mutlu-(dur)-lar üzgün-(dür)-ler

* “-dir” bildirme eki yazý dilinde kullanýlýr. Fakat konuþma dilinde pek tercih edilmez.

4. “y” BAÐLAYICI ÜNSÜZÜ

Taným: Ünlüyle biten kelime kök ve gövdelerine ünlüyle baþlayan bir ek geldiðinde araya “y” baðlayýcý ünsüzü girer.
Örnek: Ýyi-y-im, Hasta-y-ým
37