Page 42 - แห่งการเรียนรู้ นิทรรศรัตนโกสินทร์
P. 42
บ้านสายรัดประคด
เมื่อข้ามคลองหลอดวัดราชนัดดาฯ คือ “บ้านสายรัดประคด” ตั้งอยู่บนถนนมหาชัยฝั่งตรงข้ามวัด
เทพธิดารามฯ ที่มาของชื่อบ้านสายรัดประคดเกิดจากมีบ้านที่ท าสายรัดประคด หรือสายคาดเอวส าหรับ
พระสงฆ์อยู่ในบริเวณนี้จ านวน 3 หลัง เป็นลูกหลานในตระกูลของ “พระยารามรณรงค์สงครามรามมีไชยไสว
เวียง” ซึ่งเป็นต้นตระกูล “รามโกมุท” ได้รับพระราชทานที่ดินจากรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว เป็นสายรัดประคดที่ท ามาจากเส้นไหมและท าส่งร้านสังฆภัณฑ์แถวเสาชิงช้า แต่เลิกกิจการไปเพราะ
ไม่มีคนสืบทอด
จากการสอบถามพบว่า มีชาวบ้านที่เคยรับจ้างท าสายรัดประคดได้ย้ายไปอยู่แถบย่านจรัญสนิทวงศ์
รวมระยะเวลาที่มีการท าสายรัดประคดในบริเวณนี้ทั้งสิ้นราว 30 ปี พื้นที่บริเวณนี้ไว้
การทอสายรัดประคดในประเทศไทย เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
โดยส่วนใหญ่เป็นคนในตระกูล “รามโกมุท” ที่ตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณนั้น โดยมีศาลากลางชุมชนเป็นที่ส าหรับ
การทอสายรัดประคดของคนในตระกูล นอกจากสายรัดประคดแล้วยังมีการทอพู่ลูกเสือและเนคไทด้วย
การทอสายรัดประคดต้องใช้เครื่องมือในการทอหลายชนิด คือ กี่ ชุน อีโต้ ระวิง กระดานด้าย ไม้วัด
และกระที่ท าจากหนังวัว สายรัดประคดที่ท าส าเร็จแล้วจะส่งไปขายตามร้านสังฆภัณฑ์ต่างๆ เช่น ย่านเสาชิงช้า
ภายหลังเมื่อคนในตระกูลรามโกมุทเริ่มมีการแต่งงานย้ายออกจากชุมชนไปอยู่ที่อื่น เช่น ฝั่งธนบุรี ท าให้เกิด
การเปลี่ยนแปลงต่อการท าสายรัดประคด คือ มีผู้ท าสายรัดประคดน้อยลง อีกทั้งยังเป็นผลมาจากมีเครื่องจักร
ส าหรับท าสายรัดประคดด้วย ช่วงที่คนในตระกูลเริ่มมีการย้ายออกไปอยู่ที่อื่น แม้จะยังคงมีผู้สืบทอดการท า
สายรัดประคดต่อ คือ คุณนพและคุณนุช แต่ภายหลังทั้งสองท่านมีอายุมากขึ้นจึงเลิกท าไป ท าให้การท าสาย
รัดประคดไม่มีผู้ที่สืบทอดต่อและค่อยๆ ลบเลือนหายไป เหลือแต่เพียงชื่อชุมชนสายรัดประคดเท่านั้น
21-41
