Page 18 - E-Modul Asam Basa Berbasis Guided Discovery Learning
P. 18

E E-MODUL ASAM & BASA

                                                                s
                                                                i
                                                                 c
                                                                   v
                                                                  o
                                                          e
                                                         d
                                                        i
                                                              D

                                                           d
                                                                             n
                                                                             r
                                                                           a
                                                                                 g
                                                                               n
                                                                               i
                                                                      y
                                                                     r
                                                                    e
                                                                          e
                                                                        L

                                                  s
                                            Berbasis Guided Discovery Learning
                                                   i

                                                   s
                                              e
                                               r
                                               b
                                            B
                                                a
                                                     G
                                                       u


                                                t
                                                                             d
                                                                         m
                                        p
                                 e
                                             o
                                              n
                              B
                                                                                   e
                                                                                  r
                                                                               a
                                                         m
                                                                                n
                                                        a
                                                             n
                                                     a
                                                                   a
                                    e
                                         a
                                                               a
                                                                m
                                     r
                                                   h
                                                 o
                                  b
                                      a
                                                                       a
                                                                     a
                                           c
                                                                      s
                                                      s
                                                                                            o
                                                                                      k
                                                                                                        a
                                                                                           i
                   T T a b e l     1 . .     B e b e r a p a     c o n t o h     a s a m , ,     n a m a     a s a m , ,     d a n     r e a k s i i     i o n i i s a s i i n y a . .
                          l
                        e
                   Tabel 1. Beberapa contoh asam, nama asam, dan reaksi ionisasinya.
                                                                                                s
                                                                                                 a
                       b
                                                                                        s
                     a
                                                                                                      y
                                                                                                   s
                                                                                                     n
                                                                                     a
                                                                                             n
                           1

                                                                                         s
                                                                                  s
                                                                                k
                                                                                        i
                                                                                             n

                                                                                   i
                                                                                            i
                                                                                                a
                                                                                    I
                                                                               a
                                                                                              y
                                                                                     o
                                                                              e
                                                                            R
                                                                                       n
                       Rumus asam            Nama asam                      Reaksi Ionisasinya
                                                                                          a
                                                                                           s
                                                                            +        -
                      HF                  A s a m   f l u o r i d a  HF (aq)  ⇄ H  (aq)  + F  (aq)
                                          Asam fluorida
                                                                                       q
                                                                                     (
                                                                                      a
                                                                                        )
                      HBr                 A s a m               HBr  (aq)  → H + (aq)  + Br r - (aq)
                                          Asam bromida
                                                                                     B

                                                                                   +
                      H S                 Asam sulfida          H S     ⇄ 2H  + (aq)  + S 2 2- (aq)
                                                     i
                                                      d
                                              m
                                          A
                                            s
                                                   l
                                                    f
                                             a

                                                  u
                                                 s
                                                       a
                        2
                                                                  2 (aq)
                                          Asam asetat
                      CH COOH             A s a m   a s e t a t  CH COOH     (aq)  ⇄ H + (aq) )  + CH COO - (aq)
                          3
                                                                                       a
                                                                                        q
                                                                    3
                                                                                      (
                                                                                                3
                                          Asam nitrat
                                                                                       N

                                                                                     +
                                                                                         O
                      HNO                 A s a m   n i t r a t  HNO       → H  +    + NO   -
                            3                                         3(aq)      (aq)      3 (aq)
                                                                                              2-
                                          Asam sulfat
                      H SO                A s a m   s u l f a t  H SO  4(aq) ) → 2H + (aq)    + SO 4 (aq)
                            4
                        2
                                                                  2

                                                                                             3-

                                             a
                                                 f
                                                  o
                                                    f
                                          A
                                                     a
                                              m
                                                      t
                      H PO  4             Asam fosfat           H PO   4(aq)  ⇄ 3H + (aq)  +   P O 4 (aq)
                                                                                      + PO
                                                   s
                                            s
                                                                  3
                        3

                                                                                               2-
                                              m
                                                     a
                                                        t
                                                      l
                                                       a
                                                    s
                                                 o

                                                  k
                                                                                       +
                                            s
                                             a
                                          A
                      H C O  4            Asam oksalat          H C O   4(aq)  ⇄2H + (aq)  + C O 4 (aq)
                        2
                           2
                                                                                           2
                                                                  2
                                                                     2

                                                                                           r
                                                                                                           0
                                                                                                ,
                                                                                              o
                                                                                            m
                                                                                          a
                                                                                     (Sudarmo, 2017: 190).
                                                                                      S
                                                                                     (
                                                                                       u
                                                                                        d
                                                                                                            )
                                                                                                             .

                                                                                                    1
                                                                                                 2
                                                                                                  0
                                                                                                        1
                                                                                                     7
                                                                                                       :

                                                                                                          9


                                              r
                                               u
                                            u
                                         e
                                          n
                                      m
                                                 t
                               Basa menurut Arrhenius

                                    a
                                                                                a
                                                                            A
                           i

                                                             n

                                                                 s
                                                                u
                                                          h
                                     s
                                                               i
                                                            e
                                                                               n
                                                                                  n
                                                         r
                            n
                                                                                   d
                                                        r
                                i
                               s
                                       a
                              i
                                                   t
                       Definisi  basa  menurut  Arrhenius  dapat  Ananda
                                                                      a
                                          m
                                                                          t
                                                 r
                                                                       p
                                                  u
                                                                    d
                                                                         a
                                            e
                       D

                                               u
                         e
                                                      A
                          f
                                                                                     a


                                  b
                                             n
                                                                                            Agar Ananda lebih
                                   l
                                                              j
                                                                      p
                                                                  a
                                                                             g
                                 a
                                                                          a
                                    u
                                                                   n
                                                                       a
                                                                              a
                                                                k
                                                                         d
                               e
                                                                                m
                                                     n
                        m
                                                   a
                       a
                                         a
                                       g
                                                                                    a
                                                                                     r
                                                      g
                                             b
                  p p a h a m i i     m e l l a l u i i     g a m b a r     y a n g     d i s a j i i k a n     p a d a     g a m b a r      memahami teori asam
                                              a
                                                r
                  pahami melalui gambar yang disajikan pada gambar
                     h
                                          m
                                                  y
                    a
                             m
                                                            s
                                                                                  b
                                                             a
                                                         d
                                                           i
                                                                                               basa menurut
                                 b
                                                                                 a
                                 b

                                                                               b
                              a

                  2(b).  Gambaran  tersebut  merupakan  gambaran
                                                                                 a
                                                                               b
                                                                          g
                                                                           a
                                                                           a
                                                                                     n
                                                                             m
                                                                                   a
                                                                                   a
                                                                             m
                               m
                                                                          g
                               m
                              a
                                                                                     n
                                                                                  r
                                                                                  r
                                                              u
                                            t
                                      a
                                                              u
                                                            r
                                            t
                                      a
                                                                 a
                                                                 a
                                    r
                                                  b
                                                               p
                                                               p
                                                  b
                                                            r

                                                     t
                                       n


                                                     t

                                                   u
                                                           e
                                                           e
                                                   u
                                       n
                                                         m
                                                         m
                                                e
                                                e
                                   a
                                                                  k
                                                                     n
                                   a
                                               s
                                                                    a
                                            e
                                                                    a
                                            e
                                               s
                                    r
                                              r
                                              r
                                                                     n
                                                                  k
                                                                                           Arrhenius, silahkan
                                                                       g
                                        u
                                                                     n
                                  n
                          w
                        a
                            a
                       y
                                         m
                                       i
                   e
                                                                  y
                                   a
                                                hidroksida
                  senyawa         natrium       h i d r o k s i d a    yang   apabila      Ananda simak video
                  s
                                     t
                                                                    a
                     n
                                      r
                                                                                                  berikut!
                         s
                                                i

                     m
                                            m
                                                 r
                                          a
                       a
                                         l
                    i
                  dimasukkan ke dalam air akan bersifat basa.
                  d
                                               a
                           k

                               a
                                n
                                      d
                                    e
                             k
                          u
                                        a
                                   k


                                                                  i
                                     g
                                                                          u

                                                                 a
                                                                              :
                                                                            t
                                y
                                  a
                                                                        i

                                                                     e
                                              i
                                                                       r
                                                                    b
                                   n

                                             d
                                                                         k
                                                a
                                                   a
                                         r

                                          j
                                                         s

                                                       h
                                        e
                                                     a
                       Reaksi yang terjadi adalah sebagai berikut :
                                                     l
                                       t
                                                          e
                                                               g
                                                              a
                                           a
                                                  d
                                                            b
                                                     +              −
                                NaOH(aq)→ Na (aq)  + OH (aq)
                                            )
                                         a
                                          q


                                                                                          Video teori asam basa
                  S i l a h k a n    A n a n d a    p e r h a t i k a n    G a m b a r    2  p a d a    Arrhenius
                  Silahkan  Ananda  perhatikan  Gambar  2(b)  pada
                  halaman 10!
                       Fase F SMA/MA                                                                   12
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23