Page 1596 - บทคดยอการทดลองสนสด 58 สมบรณ_Neat

รายงานผลการทดลองสิ้นสุด ปี 2558

1. ชุดโครงการวิจัย วิจัยและพัฒนาระบบการปลูกพืชอย่างยั่งยืน
2. โครงการวิจัย วิจัยและพัฒนาระบบการปลูกพืชอย่างยั่งยืนในพื้นที่ชลประทาน

3. ชื่อการทดลอง การทดสอบระบบการปลูกพืชหลังนาในพื้นที่เขตชลประทาน

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง จังหวัดอำนาจเจริญ
4.คณะผู้ดำเนินงาน นิรมล ดำพะธิก 1/ พจรจิตร์ นวลผิว 1/

สมชาย เชื้อจีน 2/

5. บทคัดย่อ
การทดสอบระบบการปลูกพืชในเขตชลประทาน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหาระบบการปลูกพืชที่

เหมาะสมกับสภาพพื้นที่เกษตรกรในเขตชลประทาน โดยใช้แนวทางดำเนินงานระบบการทำฟาร์ม (FSR)

และการพัฒนาเทคโนโลยีแบบมีส่วนร่วม ดำเนินงานในแปลงเกษตรกรพื้นที่สูบน้ำด้วยไฟฟ้าบ้านหนองปลิง
ตำบลดอนเมย อำเภอเมือง จังหวัดอำนาจเจริญ ประเด็นปัญหา คือ หลังการเก็บเกี่ยวข้าวนาปีเกษตรกร

บางส่วนจะปลูกข้าวนาปรัง ไม่ค่อยปลูกพืชอายุสั้น ทำให้น้ำไม่เพียงพอสำหรับการเกษตร เพื่อแก้ไขปัญหา
ดังกล่าว จึงได้ดำเนินการทดสอบระบบการปลูกพืชหลังนาในเขตชลประทานในแปลงใหญ่ ไม่มีซ้ำ จำนวน

3 รูปแบบ คือ 1) ระบบข้าวนาปี - ข้าวนาปรัง 2) ระบบข้าวนาปี - ถั่วลิสง 3) ระบบข้าวนาปี - ข้าวโพดฝักสด
เกษตรกรเข้าร่วมทดสอบ 5 รายๆ ละ 3 ไร่ ดำเนินการในปี 2554 - 2556 ที่บ้านหนองปลิง ตำบลดอนเมย

อำเภอเมือง จังหวัดอำนาจเจริญ ผลการทดสอบ รูปแบบที่ 1 คุณสมบัติของดินพบว่า ดินจะมีความ

อุดมสมบูรณ์ขึ้น แต่อยู่ในปริมาณที่ต่ำคือไม่ถึง 1 เปอร์เซ็นต์ ธาตุอาหารในดินอยู่ในระดับปานกลาง
ด้านผลผลิต พบว่า ผลผลิตเฉลี่ยข้าวนาปีเพิ่มขึ้นร้อยละ 13.3 ส่วนข้าวนาปรังลดลงร้อยละ 46.7 สาเหตุที่

ข้าวนาปรังผลผลิตลดลง เนื่องจากเกิดสภาวะแล้งในพื้นที่ ทำให้ไม่มีน้ำเพียงพอสำหรับทำการเกษตร

ค่าตอบแทนเฉลี่ยทั้งระบบเป็นเงิน 8,625 บาทต่อไร่ และวิเคราะห์สัดส่วนรายได้ต่อการลงทุน พบว่า
ในระบบข้าวนาปี – ถั่วลิสง จะมีรายได้มากกว่ารายจ่าย ซึ่งกิจกรรมนั้นสามารถดำเนินได้มีกำไรและมี

ความเสี่ยงน้อย รูปแบบที่ 2 คุณสมบัติของดิน พบว่า ดินมีความอุดมสมบูรณ์และปริมาณธาตุอาหาร

ในดินอยู่ในระดับต่ำ ด้านผลผลิต พบว่า ผลผลิตถั่วลิสงและข้าวนาปีเพิ่มขึ้น ร้อยละ 13.3 และ 2.7
ตามลำดับ ค่าตอบแทนเฉลี่ยทั้งระบบคิดเป็นเงิน 4,886 บาทต่อไร่ และวิเคราะห์สัดส่วนรายได้ต่อการ

ลงทุน พบว่า ในระบบข้าวนาปี – ถั่วลิสง จะมีรายได้มากกว่ารายจ่าย ซึ่งกิจกรรมนั้นสามารถดำเนินได้
มีกำไรและมีความเสี่ยงน้อย รูปแบบที่ 3 คุณสมบัติของดิน พบว่า ดินมีความอุดมสมบูรณ์และปริมาณ

ธาตุอาหารในดินเพิ่มขึ้น ด้านผลผลิต พบว่า ผลผลิตข้าวโพดฝักสดลดลง ร้อยละ 20.2 เนื่องจากน้ำ

ไม่เพียงพอในการปลูกพืช และข้าวนาปีเพิ่มขึ้น ร้อยละ 13.3 สำหรับค่าตอบแทนเฉลี่ยทั้งระบบคิดเป็นเงิน
4,948 บาทต่อไร่ และวิเคราะห์สัดส่วนรายได้ต่อการลงทุน พบว่า ในระบบข้าวนาปี - ข้าวโพดฝักสด

มีรายได้มากกว่ารายจ่าย ซึ่งกิจกรรมนั้นสามารถดำเนินได้มีกำไรและมีความเสี่ยงน้อย

___________________________________________

1/ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรอำนาจเจริญ
2/ ศูนย์พัฒนาการเกษตรภูสิงห์ฯ
1529