Page 40 - Khi Cong5x8 font 12
P. 40
Sôn Ñieàn Nguyeãn Vieát Khaùnh
maïnh cuûa yù chí, vì theá coù töø chöõ quyeát chí, töông ñöông vôùi quyeát
taâm. Chöõ YÙ cuõng ñöôïc duøng vôùi chöõ taâm, trong töø taâm yù, chöõ taâm
ñi tröôùc neân ngöôøi ta coù theå hieåu khi mong muoán ñieàu gì roài môùi coù
tö töôûng ñaït ñeán. ÔÛ ñaây coøn coù moät töø khaùc laø chöõ “nieäm” chaúng
haïn nhö trong töø keùp yù nieäm hay quan nieäm. Ngöôøi Vieät chuùng ta
thöôøng duøng chöõ “nieäm” trong caùc cuïm töø nhö tuïng Kinh nieäm
Phaät hay nieäm thaàn chuù, töùc laø laåm baåm ñoïc moät moät caùi gì thuoäc
loøng ñeå caàu mong thaønh söï thaät. Nhöng chöõ nieäm coøn coù yù nghóa
toång quaùt laø taäp trung yù nghó vaø suy tö vaøo moät vieäc gì, bôûi vaäy coù
chöõ nieäm yù, hay yù nieäm vaø quan nieäm. Tuy nhieân “yù” cuõng coù theå
nung naáu caùi taâm taïo thaønh quyeát taâm vaø nhö vaäy taâm vaø yù töông
taùc vôùi nhau. ÔÛ ñaây chöõ “trí” chieám moät phaàn quan troïng khoâng
nhoû.
Trí laø trí tueä, söï thoâng minh saùng suoát cuûa con ngöôøi, ñaëc bieät laø trí
tueä ñeå phaân bieät phaûi traùi, thieän aùc. Keû xaáu cuõng coù taâm vaø yù
maõnh lieät thuùc ñaåy haønh ñoäng cuûa noù, bôûi vaäy neáu khoâng coù trí tueä
chæ ñöôøng daãn loái, söï xuùc caûm boàng boät hay söï ñam meâ quaù trôùn
cuûa taâm vaø söï thuùc ñaåy maõnh lieät cuûa yù seõ ñöa ñeán nhöõng haønh
ñoäng sai laàm tai haïi. Trí coù nghóa ñôn giaûn laø söï thoâng minh saùng
suoát.
Vaäy trí tueä ôû ñaâu ra? Taâm vaø YÙ phaàn lôùn do baåm sinh, töùc do
Nguyeân tinh vaø Nguyeân khí taïo thaønh. Nhöng Trí phaàn lôùn laïi do
kinh nghieäm vaø hoïc hoûi taïo thaønh. Bôûi vaäy neáu Khoa hoïc khoâng
hình dung ñöôïc taâm vaø yù vì ñoù laø laõnh vöïc tröøu töôïng, nhöng moät
ngaønh khoa hoïc hieän ñaïi laïi coù theå nhìn thaáy vaø ño löôøng ñöôïc trí
thoâng minh cuûa moät ngöôøi baèng moät thöôùc ño traéc nghieäm cuï theå
laø möùc ñoä IQ (intelligence quotient). Coá nhieân baåm sinh cuõng coù
moät vai troø nhoû trong möùc ño IQ, khi coù Nguyeân tinh vaø Nguyeân
khí maïnh thöøa höôûng cuûa cha meï, moät ngöôøi deã thaâu nhaän kieán
thöùc vaø kinh nghieäm hôn nhöõng ngöôøi baåm sinh ñaõ yeáu keùm veà
maët naøy. Theá nhöng söï thoâng minh baåm sinh ñoù, neáu khoâng ñöôïc
40
