Page 39 - cea5e377cf074960b98d88a2154294d3_1_tmp
P. 39
Lê Đình Cai * CHIẾN TRANH QUỐC CỘNG TẠI VIỆT NAM 1954-1975
thêm hai lãnh tụ cộng sản của đảng Neo Lao Hak (Dân Tộc Lào Ái
Quốc) làm tổng trưởng là Souphanouvong và Phoumi Vongvichil.
Tháng 7-1958, phe cực hữu có chính phủ Hoa Kỳ ủng hộ đã lật
đổ chính phủ Liên hiệp. Ông Souvanna Phouma bị ông Phoumi
Sanakikone thay thế trong ghế Thủ tướng; nhóm Souphanouvong
gồm các vị bộ trưởng và dân biểu đều bị tống giam. Nhưng đến
ngày 25-5-1960 tất cả nhóm Lào Cộng này vượt ngục trốn thoát về
hai tỉnh ở Đông Bắc là Phong Saly và Hua Phan. Nội chiến quốc-
cộng tại Lào lại bắt đầu.
Tháng 9-1959 thi hành nghị quyết số 15 năm 1959 của Ban
Chấp Hành Trung Ương Đảng Lao Động Việt Nam, Hà Nội cho tổ
chức đoàn 959 để sang Lào trợ chiến cho Lào Cộng ở Thượng Lào,
đồng thời tiếp tay cho đoàn 559 mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh
để tiếp vận cho chiến trường Nam Việt. Các đơn vị Việt Cộng đều
được chuẩn bị sẵn sàng về ngôn ngữ, y phục, trang bị giống như
Lào Cộng vậy.
Phe Phoumi bấy giờ chỉ còn giữ được một số thị trấn như
Luang Prabang, Vientiene; Thakhet, Savannaket, Paksé, Séno,
Attopeu và một số đường giao thông thủy bộ chính, trong khi đó
phần lớn những buôn, xán, cũng như những vùng hiểm trở đều
nằm trong khu vực ảnh hưởng của Lào Cộng, có Việt Cộng giúp
tay vào. Tình hình Ai Lao ngày càng nghiêm trọng và đe dọa luôn
cả Việt Nam nên Tổng thống John F. Kennedy của Hoa Kỳ (tuyên
thệ ngày 20-1-1961) phải tìm cách bảo vệ Lào. (45)
Ở Cao Miên, sau hội nghị Genève 1954, Sihanouk đã đi dự hội
nghị Bandoung hồi tháng 4-1955, có gặp Phạm Văn Đồng, ông này
đề nghị bang giao thân hữu giữa hai nước. Trước đó, Thủ tướng
Ấn Độ Nehru có đến thăm Đế Thiên Đế Thích, cũng đã khuyên
Sihanouk nên theo chính sách "sống chung hòa bình". Nên ông
hoàng Miên đã ngã theo trung lập từ tháng 9-1955 (khi Cao Miên
được gia nhập Liên Hiệp Quốc).
Nhưng cái trung lập của Sihanouk khác với trung lập của
hoàng thân Lào Souvanna Phouma. Ông này chấp nhận một chính
phủ liên hiệp với Neo Lao Hakxat, ngay trong nội bộ nước Lào;
38
