Page 289 - Ca Dao Thoi Cong San quyen 3

Vũ Ngọc Đĩnh-Chinh Nguyên

1.
Năm 70 tuổi tôi bắt đầu chán viết, người rã ra,
đọc sách cũng nằm, đọc được mười lăm phút chữ
nghĩa đã loè nhoè, chả rõ mình đang đọc cái gì. Rồi
ngủ. Ngủ như chim, một chớp mắt đã tỉnh, tiếp tục
đọc nốt cái nửa trang đọc dở vẫn cứ lờ mờ vì chả còn
nhớ họ viết cái gì trong cái nửa trang vừa đọc. Cũng
năm ấy tôi được trao giải thưởng Hồ Chí Minh về văn
học nghệ thuật đợt 2. Mừng thì rất mừng nhưng tôi
đã nhận ra ngay đây là tấm bia mộ sang trọng cắm
lên một đời văn đã tới hồi phải kết thúc. Thế là lại
buồn, ra vào ngẩn ngơ cả tháng. Rồi quyết định ra
chơi ngoài Bắc, trở lại quê ngoại là nơi tôi đăng ký
tòng quân năm 1946, cũng là nơi tôi tập tọng viết
những bài báo kháng chiến đầu tiên in litô vào năm
1949. Nó mở đầu cho nhiều chục năm tiếp theo, vừa
là anh bộ đội vừa là nhà báo nhà văn. Cái thị xã
quạnh quẽ, tơi tớp, tối tăm, toàn một màu xanh và
đen những năm nào, giờ đã biến hoá thành một quận
của Hà Nội hay Sài Gòn hôm nay. Lại nhớ tới những
dãy phố ngắn ngủi, nhà thấp, hè hẹp, rợp bóng nhãn,
mặt người hiền lành, dáng đi thong thả, thị xã như cái
làng lớn, đi một đoạn đường phải chào hỏi không biết
bao nhiêu là người vì toàn người quen cả. Năm chục
năm sau, trở lại cái thị xã của tuổi mới trưởng thành,
mà là trở về lần thứ ba (hai lần trước cách đây đã
hơn hai chục năm) , cái mảnh đất thân thuộc đã hoá
ra xa lạ. Đạp xe cả ngày chả gặp người quen nào,
hoặc có gặp nhưng đã là hai ông già ở tuổi bảy mươi
làm sao nhớ lại gương mặt của nhau cái thời mới
mười tám đôi mươi. Lần về thứ hai vẫn còn ba người
quen cũ, một người là Thuận, đại tá về hưu, một
người là Tùng, trung đội phó, một người là Mễ, tiểu
đội trưởng là những cấp chỉ huy đầu tiên của tôi trong

288