Page 40 - ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
P. 40
40
เคร่ืองมือช่ํางไม้
ในการแกะไม้ก็ต้องอาศัยเคร่ืองมือช่างไม้มาช่วยเพ่ือให้การทางานง่ายข้ึน เครื่องมือช่างไม้ท่ีสามารถทุ่นแรงสล่า ได้แก่ ๑. เล่ือย ใช้ตัดไม้เอาส่วนที่ไม่ต้องการออก
๒. เล่ือยฉลุ มีสองลักษณะคือ
๒.๑ เปน็ รปู ครง่ึ วงกลม มดี า้ มจบั เพอ่ื ใหต้ วั เลอ่ื ยสามารถทา งานลกึ เขา้ ไปในแผน่ ไมท้ ม่ี ขี นาดกวา้ งได้ ขนาดความลกึ ของตัวเล่ือยประมาณ ๔๕ ซม.
๒.๒ มลี กั ษณะเปน็ รปู ขนมเปยี กปนู คลา้ ยเลอ่ื ยทว่ั ไป มดี า้ มจบั กระชบั แตใ่ บมดี มขี นาดหนากวา่ อยา่ งแรก ใชง้ าน กับไม้ขนาดหนาได้ ส่วนใบเลื่อยโดยทั่วไปใช้ขนาด ๑ มม. และขึ้นอยู่กับงานที่ใช้
๓. กบ ใชไ้ สไม้ ทา ผวิ ใหเ้ รยี บ กบไสไมข้ นาดเลก็ ใชเ้ กบ็ รายละเอยี ดในพนื้ ทเี่ ลก็ ๆ และกบไสไมข้ นาดใหญส่ า หรบั งานชนิ้ ใหญ่ ๔. เครื่องกลึงไม้ ใช้กลึงไม้ให้กลมกลึงตามขนาดที่ต้องการ
๕. เหล็กตอกลําย ใช้ตอกลายผิวไม้ตามความต้องการของช่าง มักจะทาสาเร็จรูปจาหน่าย พบมากในยุโรป
๖. เครอื่ งขดั หลงั จากการขนึ้ ลายและแกะสว่ นทไี่ มต่ อ้ งการออกแลว้ กท็ า การเกบ็ งานใหด้ เู รยี บรอ้ ย นนั่ คอื การเกบ็ เสยี้ น
เมื่อก่อนการเก็บเสี้ยนจะใช้เครื่องเป่าไฟที่ใช้แก๊ส อันที่จริงแล้วการใช้เครื่องเป่าแก๊สในการลบเสี้ยนนั้นดีมาก เพราะทาให้ผิวไม้ เกดิ ความนั เงา เพมิ่ ความแขง็ ใหก้ บั ไม้ ปอ้ งกนั แมลงกดั กนิ เนอื้ ไม้ ยดื อายผุ ลงานใหอ้ ยยู่ าวนานมากขนึ้ แตม่ ปี ญั หาเมอื่ แกส๊ มรี าคาสงู ในปัจจุบันจึงใช้เครื่องขัดไม้แบบไฟฟ้าที่มีความสะดวกรวดเร็วกว่าเดิม การขัดไม้นั้นครั้งแรกต้องขัดเสี้ยนที่มีขนาดใหญ่ก่อน แล้ว จึงขัดตามซอกหลืบเล็กๆ จากนั้นจึงเปลี่ยนเป็นหัวขัดที่มีความละเอียดสูง รวมเป็นสามขั้นตอนด้วยกัน
๗. กระดําษทรําย หลังจากที่ขัดงานด้วยเครื่องขัดไฟฟ้าก็มาทาการเก็บงานด้วยกระดาษทราย ขัดด้วยมือ เพื่อ ความสะอาดเรียบร้อยของงาน กระดาษทรายมีหลายเบอร์ ทั้งนี้ต้องขึ้นอยู่กับชนิดของการใช้งานแกะสลักในแต่ละประเภท เช่น กระดาษทรายเบอร์ ๑๐๐ ใชก้ บั งานขดั ไมท้ หี่ ยาบ ซงึ่ สว่ นใหญช่ า่ งจะนา กระดาษทรายเบอร์ ๑๐๐ มาตดิ กบั แทน่ เจยี มอเตอรไ์ ฟฟา้ สาหรับขัดไม้ เพื่อความสะดวกและรวดเร็วในการใช้งาน กระดาษทรายเบอร์ ๑๕๐ เป็นกระดาษทรายชนิดละเอียด ใช้ขัดเนื้อไม้ที่ มีความละเอียด หรือเป็นการเก็บงานแกะสลักในขั้นสุดท้าย เพื่อให้เนื้อไม้มีความประณีตสวยงาม
ขั้นตอนและวิธีกํารใช้
การใช้งานของกระดาษทรายแต่ละเบอร์ขึ้นอยู่กับลักษณะของงานที่ใช้ เช่น การปัดไม้ที่มีลักษณะหยาบต้องใช้ กระดาษทรายเบอร์ ๑๐๐ การใช้กระดาษทรายเนื้อละเอียดจะใช้ตกแต่งขัดงานในขั้นตอนสุดท้าย
ขั้นตอนกํารแกะสลักไม้
ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
กบหรือเต่าไสไม้ในแบบต่างๆ
สํานักงํานวฒันธรรมจงัหวดัลําปําง
