Page 41 - ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
P. 41
ขั้นตอนทั่วไปในกํารแกะสลักไม้
งานแกะสลักไม้นั้นมีสองแบบ คือ แบบนูนสูง-ลอยตัวและแบบนูนต่า โดยทั่วไปแล้วการสร้างงานมักจะมีกรรมวิธีเริ่มต้นที่คล้ายกัน กล่าวคือ
๑. กรรมวธิ กี ํารลดหรอื นํา เอําเนอื้ วสั ดอุ อก เปน็ วธิ กี ารนา ไมม้ าตดั สลกั ปาด ขูด ควัก แกะสลัก ฉลุ ขุด จนได้รูปทรง หรือรูปลักษณะที่ต้องการ
๒. กรรมวธิ กี ํารเพมิ่ เนอื้ วสั ดุ เปน็ วธิ กี ารสรา้ งรปู โดยการเพมิ่ เนอื้ วสั ดุ ซงึ่ ตรงข้ามกับกรรมวิธีลดเนื้อวัสดุ เช่น การต่อไม้เพื่อให้งานเกิดความสมบูรณ์ ได้มิติครบตามที่ต้องการ
ขั้นตอนของกํารแกะสลักไม้
๑. กําหนดรูปแบบและลวดลําย นับเป็นขั้นตอนแรกที่สาคัญ คือ
การร่างแบบโดยกาหนดพื้นที่ ๆ จะใชบ้ นไม้ และสา หรบั งานในเชงิ ชา่ งแกะสลกั จาเป็นต้องรู้จักลักษณะของไม้ที่จะนามาใช้แกะสลัก เช่น ทางไม้หรือเสี้ยนไม้ ทสี่ วนกลบั ไปกลบั มา สงิ่ เหลา่ นไี้ ดจ้ ากการทชี่ า่ งแกะสลกั จะตอ้ งศกึ ษาหาความรู้ จากพ่อครูแม่ครูหรือการสังเกต
๒. กํารถ่ํายแบบลวดลําย ชิ้นงานลงบนพื้นไม้นั้น ให้นาแบบที่ ออกแบบไวม้ าผนกึ ลงบนไมท้ เี่ ตรยี มไว้ หรอื นา มาตอกสลกั กระดาษแขง็ ตน้ แบบ ให้โปร่ง เอาลวดลายไว้ แล้วนามาวางทาบบนพื้นหน้าไม้ที่ทาด้วยน้ากาวหรือ น้าแป้งเปียกไว้แล้ว ทาการตบด้วยลูกประคบดินสอพองหรือฝุ่นขาวให้ทั่ว แล้วนา กระดาษตน้ แบบออก จะปรากฏลวดลายทพี่ นื้ ผวิ หนา้ ไม้ ในกรณที ี่เป็น ช่างที่ชานาญการอาจจะข้ามขั้นตอนนี้ไป เปน็ การรา่ งแบบลงบนไมโ้ ดยไมต่ อ้ ง อาศัยแบบร่าง
การลอกลายแบบกาหนดขนาด
41
ขั้นตอนกํารแกะสลักไม้
สํานักงํานวฒันธรรมจงัหวดัลําปําง
ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
