Page 12 - Brochures_Lessen

10
‘De Sabanghaven op Poeloe Weh Sumatra’, 1924 • Johannes Gabriëlse (1881-1945)
Serie: Insulinde in woord en beeld. • Uitgeverij J.B. Wolters Groningen/Den Haag. Collectie Nationaal Onderwijsmuseum
Het onderwijs in Nederland moest er voor zorgen dat jonge mannen en vrouwen enthousiast zouden worden gemaakt voor de ethische politiek: binnenlands bestuur, onderwijs aan de Indonesische bevolking en niet te vergeten de Nederlandse handelsbelangen. Met dit laatste, de economische belangen, waren industri- elen en ondernemers al ver vóór de ethische politiek begonnen. De ethische politiek was een mislukking.
NEDERLANDS-INDIË ONAFHANKELIJK
Na de Tweede Wereldoorlog was Indonesië ‘officieel’ nog een Nederlandse kolonie. Maar in de kolonie zelf streden jonge intellectuelen en politici al sinds de jaren twintig en dertig voor dekolonisatie. In Nederland opge- leide Indonesische intellectuelen riepen op 17 augustus 1945 de Republik Indonesia uit.
Het gevolg hiervan was een oorlog waarin tal van wreedheden werden begaan. Vanuit de internatio-
nale politiek werd er door de Verenigde Staten en de Verenigde Naties kritiek geleverd op het Nederlandse beleid de kolonie te behouden. Het was een koloniale oorlog, vooral gericht op het behouden van economi- sche belangen, die in Nederland eufemistisch bekend stond onder de term ‘politionele acties’. De door het leger uitgevoerde ‘politieacties’ waren vooral gericht op het heroveren van rijstvelden, plantages en olievelden. De door de Nederlandse militairen gepleegde misdaden
– standrechtelijke executies, uitmoorden van dorpen, martelen van guerrillastrijders – waren al decennia- lang bekend, maar werden vanuit de kant van de Nederlandse regering als ‘incidentele excessen’ afge- daan. Jarenlang leverden historici en nabestaanden van slachtoffers kritiek op deze respectloze houding. December 2016 gaf de Nederlandse overheid toe,
dat er in de periode 1945-1949 sprake was geweest systematisch, buitensporig geweld tegen de Indone- sische bevolking. Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders benadrukte de noodzaak van historisch onderzoek voor de huidige tijd: ‘Het is belangrijk dat we als land in de spiegel van onze eigen geschiede- nis durven kijken, zeker als we zelf andere landen aanspreken.’
LESSEN ALS KIND ONTVANGEN
De collectie van het Nationaal Onderwijsmuseum bevat schoolboeken, schoolplaten en andere leermiddelen die Nederlands-Indië in het klaslokaal in beeld brachten. Deze leermiddelen zijn door generaties onderwijzers ge- bruikt en vormden bij veel Nederlanders het beeld van het oude Indië: een belangrijke kolonie die Nederland eeuwenlang rijkdom opleverde. Na de Tweede Wereld- oorlog volgde een ingewikkelde, pijnlijke dekolonisatie- periode, die tot op de dag van vandaag onderwerp van gesprek is onder historici, politici en journalisten.