Page 26 - e-Book งานกฐิน

-21-
สวนเมืองอื่นๆ ที่ปรากฏในจารึกหลักนี้ มีตําแหนงที่ตั้งซึ่งระบุไวในบรรทัดอื่นของปราสาทพระขรรค เชน เมืองศรีชยันตนคร เมืองสิงหวตี เมืองศรีชยวีรวตี รวมทั้งศรีชยราชคิริ ศรีชยวีรปุระ อยูในเสนทางที่มี วหนิคฤหะ (ธรรมศาลา) ๑๗ แหง เชนเดียวกับเสนทางไปพิมาย สวนเมืองศรีวิชยาทิ (ตย) ปุระ อยูในเสนทางที่มี วหนิคฤหะ (ธรรมศาลา ๑๔) แหง เมืองเหลานี้จึงนาจะอยูบริเวณอื่นที่ไมไดเกี่ยวของกับกลุมเมืองในภาคกลางของไทย
อยางไรก็ตาม การที่ปรากฏรายชื่อเมืองในภาคกลางของไทยในจารึกปราสาทพระขรรคก็มิได หมายความวา อาณาจักรเขมรสมัยพระเจาชัยวรมันที่ ๗ จะเขามามีอํานาจครอบครองหรือควบคุมเมืองเหลานี้ อยางเด็ดขาด หากแตน าจะเปนเพียงการควบคุมในลักษณะการยอมรบั อํานาจทางการเมืองเทา นั้น กลาวคือเมืองเหลานั้น ยังสามารถปกครองตัวเอง เพียงแตยอมรับอํานาจกษัตริยของอาณาจักรเขมรสมัยพระเจาชัยวรมันที่ ๗ เทานั้น
ยกเวนเมืองโลฺวทยปุระ หรือ เมืองละโว ซึ่งปรากฏหลักฐานวาพระเจาชัยวรมันที่ ๗ โปรดใหพระโอรส พระนามวา “นฤปตีนทรวรมัน” หรือที่ปรากฏชื่อในจารึกพิมานอากาศมีสรอยพระนามวา “ลโวทเยศ” มาปกครอง แตหลังจากการสวรรคตของพระเจาชัยวรมันที่ ๗ เมืองตางๆ ในบริเวณลุมแมน้ําเจาพระยา ไดแยกตัวจากอํานาจการปกครองที่เมืองพระนคร ดังปรากฏหลักฐานวา ตั้งแตป พ.ศ. ๑๘๓๒ ละโวไดสงเครื่อง บรรณาการไปยังราชสํานกั ราชวงศหยวนโดยตรง8 9 ตามมาดวยการสถาปนากรุงศรีอยุธยาใน พ.ศ. ๑๘๙๓
ปราสาทวัดกําแพงแลงสมัยพระเจาชัยวรมันที่ ๗
ปราสาทวัดกําแพงแลง จังหวัดเพชรบุรี เปนปราสาทหินที่สรางขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ รวมสมัย
กับรัชกาลพระเจาชัยวรมันที่ ๗ มีลักษณะเปนปราสาทที่สรางจากศิลาแลง สันนิษฐานวาเพชรบุรีจะเปนเมือง เดียวกับที่ปรากฏในศิลาจารึกปราสาทพระขรรควา “ศรีชยวชรปุระ”
จากที่กลาวมาแสดงใหเห็นวา อิทธิพลเขมรในบริเวณภาคกลางของประเทศไทยนาจะเริ่มปรากฏใหเห็น อยางชัดเจนตั้งแตราวพุทธศตวรรษที่ ๑๖ เปนตนมา เมื่อพระเจาสุริยวรมันที่ ๑ ขยายอํานาจเขามายังเมือง ละโวหรือลพบุรี จากนั้นเมืองละโวหรือลพบุรีไดมีฐานะเปนเมืองลูกหลวงของเมืองพระนคร ดังปรากฏหลักฐาน เกี่ยวกับภาพสลักที่ปราสาทนครวัด ในสมัยพระเจาสุริยวรมันที่ ๒ กลาวถึง “กัมรเตงอัญชยสิงหวรมัน” ผูครองเมืองละโว
อยางไรก็ตามอํานาจอิทธิพลทางการเมืองของกัมพูชาโบราณ ที่มีตอบริเวณภาคกลางของประเทศไทย ก็ไมไดคงที่ เนื่องจากเมื่อเมืองพระนครเสื่อมอํานาจลงหลังรัชกาลพระเจาสุริยวรมันที่ ๒ เมืองตางๆ ในบริเวณ ภาคกลางของประเทศไทยก็แยกตัวเปนอิสระ ดังที่ปรากฏในจารึกดงแมนางเมือง หรือในหลักฐานของจีน เรื่องรัฐเจนลีฟูในเอกสารสมัยราชวงศซงใต (หนานซง)
ตอมาในรัชกาลพระเจาชัยวรมันที่ ๗ ไดมีการขยายอํานาจเขามาในลุมแมน้ําเจาพระยาอีกครั้งหนึ่ง ดังปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกปราสาทพระขรรค กลาวถึงเมืองที่พระเจาชัยวรมันที่ ๗ พระราชทาน พระพุทธชัยมหานาถจํานวน ๒๓ องคใหแกเมืองในพระราชอาณาเขต ในจํานวนนี้มีเมืองที่นาจะอยูในบริเวณ ภาคกลางของไทยหลายเมือง ไดแก ลโวทยปุระ สุวรรณปุระ ศัมพูกปฏฏนะ ศรีชัยราชปุระ ศรีชยสิงหปุระ และศรีวัชรปุระ ดังที่ปรากฏหลักฐานทั้งโบราณสถานและโบราณวัตถุในศิลปะแบบบายน แมวาจะมีลักษณะ เปนงานพื้นเมืองอยูบางก็ตาม แตก็แสดงใหเห็นถึงอิทธิพลทางการเมืองและวัฒนธรรมของพระเจาชัยวรมันที่ ๗ ที่มีตอดินแดนภาคกลางของไทยไดเปนอยางดี
9 คณะกรรมการสืบคนประวัติศาสตรไทยเกี่ยวกับจีนในเอกสารภาษาจีนสํานักนายกรัฐมนตรี, ความสัมพันธทางการทูต ระหวางไทย – จีน พ.ศ. ๑๘๒๕ – ๒๓๙๕ (กรุงเทพฯ: โรงพิมพสํานักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, ๒๕๒๓), หนา ๒.