Page 27 - e-Book งานกฐิน
P. 27
-22-
บทที่ ๔ เพชรบุรีในสมัยสุโขทัย
เพชรบุรี หลังปรากฏหลักฐานทางโบราณคดีในสมัยวัฒนธรรมเขมรโบราณ ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ แลวเมืองเพชรบุรีปรากฏชื่ออยูในจารึกหลักที่ ๑ ของพอขุนรามคําแหงกลาวถึงรายชื่อเมืองที่อยูใน พระราชอาณาเขตของพอขุนรามคําแหงมหาราช ดังความในจารึกหลักที่ ๑ วา
“...มีเมืองกวางชางหลาย ปราบเบื้องตะวันออกรอดสรลวง สองแคว ลุมบาจาย สคา เทาฝงของ เถิง เวียงจันทนเวียงคําเปนที่แลว เบื้องหัวนอนรอดคนที พระบาง แพรก สุพรรณภูมิ ราชบุรี เพชรบุรี ศรีธรรมราช ฝงทะเลสมุทรเปนที่แลว เบื้องตะวันตกรอดเมืองฉอด เมือง...น หงสาวดี สมุทรหาเปนแดน เบื้องตีนนอน รอดเมืองแพร เมืองมาน เมืองน..เมืองพลัว พนฝงของเมืองชวาเปนที่แลว...”10
นอกจากจารึกหลักที่ ๑ จะกลาวถึงเมืองเพชรบุรี แลว ในเอกสารจีนสมัยราชวงศหยวน ยังกลาวถึง “กันมูติง” ซึ่งเปนสําเนียงภาษาจีนกลางของคําวา “กัมรเตง” ดังปรากฏความในจดหมายเหตุจีนสมัยราชวงศหยวนวา
ในป พ.ศ. ๑๘๓๗ กันมูติงไดสงราชทูตจากเมืองเพชรบุรีมาถวายเครื่องราชบรรณาการ พ.ศ. ๑๘๓๗ ตรงกับรัชกาลพอขุนรามคําแหง10 11 “กันมูติง” ในเอกสารจีนจึงนาจะหมายถึง “พอขุนรามคําแหง” ดังนั้น จึงเปนหลักฐานสอดคลองกันวา เพชรบุรีในพุทธศตวรรษที่ ๑๙ ไดเปนเมืองที่อยูภายใตการปกครองของสุโขทัย
อยางไรกต็ ามหลังรัชกาลพอขุนรามคําแหงมหาราชแลว พระยาเลอไทยซึ่งเปนพระโอรสไดขึ้นครองราชสมบัติแทน แตในรัชกาลนี้ไดเกิดปญหาทางการปกครองทําใหเมืองตางๆ ที่เคยอยูภายใตการปกครองของสุโขทัยไดแยกตัวเปนอิสระ จากสุโขทัย ดังปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกนครชุม (จารึกหลักที่ ๓) ของพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลิไทย) วา
“...เมื่อชั่วพระยารามราช...กวางขวางรอดทุกแหง...ไหวมาคัลทุกแหง เม...ทุกแหงเพื่อพอลูกพอ...เปน เจาเปนขุนอยูบานเมืองขาด...หลายบั้น หลายทอนแซว...หลายบั้นหลายทอนดังเมืองพ...นกเปนขุนหนึ่ง เมืองคนที พระบาง หาเปนขุนหนึ่ง...เมืองเชียงทองหาเปนขุนหนึ่ง เมือง...หาเปนขุนหนึ่ง เมืองบางพานหาเปน ขุนหนึ่ง เมือง...หาเปนขุนหนึ่ง เมืองบางฉลังหาเปนขุนหนึ่ง...ตางทําเนื้อทําตนเขาอยู...”12
เมื่อพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลิไทย) ขึ้นครองราชสมบัติแลว พระองคทรงพยายามรวบรวมบานเมืองตาง ๆ ที่แตกแยกกันใหกลับเขามารวมในอาณาจักรสุโขทัยของพระองคเชนเดียวกับรัชกาลพอขุนรามคําแหง
อยางไรก็ตามหลังจากพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลิไทย) ขึ้นครองราชยไดเพียง ๓ ป สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจาอูทอง) ก็สถาปนากรุงศรีอยุธยาขึ้นในลุมแมน้ําเจาพระยาในป พ.ศ. ๑๘๙๓ สงผลตอการพยายามขยายอาณาเขตของพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (พระยาลือไทย) จึงทําใหอาณาเขตทางใต ของพระองคสิ้นสุดที่เมืองพระบาง (นครสวรรค) เทานั้น ดังปรากฏในศิลาจารึกเขาสุมนกูฏ (ศิลาจารึกหลักที่ ๘) วา “...เบื้องใตน้ํานานถีแดนเจาพระยาบ...หาส.ทรผูนอง...”13
เมืองเพชรบุรีในเวลานั้นจึงนาจะอยูภายใตอิทธิพลการปกครองของแควนสุวรรณภูมิ ซึ่งตอมาได รวมเขากับแควนละโว แลวสถาปนาเปนกรุงศรีอยุธยา ใน พ.ศ. ๑๘๙๓ นั่นเอง
10 กรมศิลปากร, จารึกสมัยสุโขทัย, หนา ๒๐.
11กรมศิลปากร,สมัพันธภาพไทยจนี (กรุงเทพฯ:กองจดหมายเหตุแหงชาติ,๒๕๒๑),หนา๒. 12 เรื่องเดียวกัน, หนา ๓๗.
13 ประเสริฐ ณ นคร, การอธิบายจารึกสมัยสุโขทัย, หนา ๑๖๗.
