Page 7 - 1. SAYI

motiflerini bir arada bulundurur. Dirse Han Oğlu da sona ererken, yavaş yavaş karakterin karizması
Boğaç Han Boyu’nda toylarda şarap içilmesi hal- da oturmaya başlamıştır. Üçüncü çatışma ise zaten
kın İslam’ı henüz içselleştiremediğini gösterirken, hikâyenin temelini oluşturan baba-oğul mücadelesi-
Boğaç Han’ın yaralandığında Hızır’ı görmesi veya dir. Bu bölüm önce oğulun babaya saygısızlık yaptı-
“Allah Teâla” ifadesi İslami ögelerin geleneğe gir- ğı iddiasıyla başlar. Dirse Han’ın kırk kıskanç yiğidi
diğini kanıtlar. Türkistan’da İslamiyet 11.yüzyıl ile dedikodu yaparak onun kalbine fesatlık sokarlar ve
birlikte yayılmıştır. Bu durumda metnin, bin yaşın- baba-oğul arasına nifak tohumları ekilir. Bu kırk kıs-
da olma ihtimali epey yüksektir. kanç yiğit işi ileri götürerek Boğaç Han’ın babasını
Dirse Han Oğlu Boğaç Han Boyu’nun olay ör- öldürmeye çalıştığını da ileri sürerler ve Dirse Han
güsü de diğer birçok destan gibi çatışmalar üzerine için oğlunu öldürmekten başka bir yol kalmaz. Bu
kuruludur. Burada ilk çatışma Dirse Han’ın bir evlat hikâyenin temelini oluşturan baba-oğul mücadelesi
sahibi olamaması üzerinedir. Kız-erkek evlat sahibi metni okuyanların gözünde Türk tarihinden kesitler
olanlara ayrı otağlar kurulurken; çocuğu olmayanla- canlanmasına sebep olmuştur. Türk tarihinde baba
ra kara otağın kurulması aşağılayıcı bir durum ola- ile oğlu arasında Mete ile Teoman’dan başlayan ik-
rak karşımıza çıkar. Boyun iki kahramanından biri tidar mücadelesi II. Bayezid- I. Selim ve Kanuni
olan Dirse Han bu aşağılamaya maruz kalır. Dirse Sultan Süleyman- Şehzade Mustafa gibi örneklerle
Han bunun için önce hanlar hanı Bayındır Han’a de karşımıza çıkar. Bu mücadele sadece burada de-
alınsa da onunla bir çekişmesi olmaz. Evine dönüp ğil, Oğuz Kağan ve Manas gibi diğer Türk destan-
eşine çıkışır. Hanımının verdiği tavsiyeleri dinle- larında da sahnelenmiştir. Yani bu destanlar Türk
yerek çocuk sahibi olduğunda bu ilk çatışma sona tarihine has özellikler taşırlar. Anlatıcının siyasi bir
erer. Hikâyede ikinci çatışma ikinci kahramanımız olayı süsleyerek dinleyiciye aktardığı hayal edilebilir.
olan han oğlunun ad ve beylik kazanması üzerine- Hikâyenin bel kemiğini oluşturan Dirse Han-Boğaç
dir. Han oğlu boğayla dövüşüp onu yenerek adını Han mücadelesi annenin öğütleri ve Boğaç Han’ın
kazanır. Boğaç Han adını almasıyla ikinci çatışma ataya olan saygısı sayesinde son bulup, üçüncü ve
ortak bir düşmanın ortaya çıkmasıyla da normal bir

7 7