Page 5 - เอกสารประกอบการเรียน หน่วยที่ 1
P. 5
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกับคุณภาพชีวิต
วิทยาศาสตร์ที่น าเอาความรู้วิทยาศาสตร์บริสุทธิ์มาใช้ เช่นเดียวกับค าว่า “วิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี” (science and technology) อันหมายถึง สิ่งประดิษฐ์ที่เกิดจากความรู้ทางวิทยาศาสตร์
หรือการใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เข้าไปใช้ในกระบวนการผลิต หรือสนองความต้องการของ
มนุษย์ สาขาที่จัดเป็นวิทยาศาสตร์ประยุกต์ ได้แก่ เกษตรศาสตร์ แพทยศาสตร์ เภสัชศาสตร์
วิศวกรรมศาสตร์ วิทยาการคอมพิวเตอร์ เป็นต้น
วิธีการทางวิทยาศาสตร์ เป็นวิธีการแสวงหาความรู้ อย่างมีระเบียบแบบแผน
แบ่งเป็นขั้นตอนต่าง ๆ ดังนี้
1. การตั้งปัญหา (problem) หรือ การก าหนดปัญหา จุดเริ่มต้นของปัญหา
มักเริ่มมาจากการสังเกตสิ่งต่าง ๆ เช่น สิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา ปรากฏการณ์ตามธรรมชาติ อาจเป็น
สิ่งที่มีอยู่ปกติ หรือการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ก็ได้ การสังเกตต้องท าอย่างรอบคอบ ละเอียดถี่ถ้วน
การตั้งปัญหาที่ดีควรจะตรวจสอบได้ง่ายและยึดตามข้อเท็จจริงต่าง ๆ ที่รวบรวมมาได้ โดยทั่วไป
การตั้งปัญหาจะอยู่ในรูปของค าถาม เช่น ฟ้ าร้องเกิดขึ้นได้อย่างไร เหตุใดการต้มน ้า บนยอดเขา
จึงเดือดเร็วกว่าที่ความสูงระดับน ้าทะเล เป็นต้น
2. การตั้งสมมติฐาน (hypothesis) เป็นการคาดคะเนค าตอบของปัญหา
อย่างมีเหตุผล ค าตอบจะถูกยอมรับว่าถูกต้องเชื่อถือได้เมื่อมีการพิสูจน์หรือตรวจสอบหลาย ๆ ครั้ง
ส าหรับปัญหาหนึ่ง ๆ อาจสร้างสมมติฐานได้หลายสมมติฐาน แต่จะมีที่ถูกต้องเพียงสมมติฐานเดียว
ลักษณะสมมติฐานที่ดีควรเข้าใจได้ง่าย สามารถตรวจสอบได้โดยการทดลอง เป็นสมมติฐานที่
สอดคล้องและอยู่ในขอบเขตของข้อเท็จจริงที่ได้จากการสังเกตและสัมพันธ์กับปัญหาที่ตั้งไว้
3. การตรวจสอบสมมติฐาน (hypothesis testing) โดยการสังเกตและ
รวบรวมข้อเท็จจริงต่าง ๆ ที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ หรือโดยการทดลอง ซึ่งเป็นวิธีการ
ที่นิยมใช้มากที่สุดในกระบวนการทดลองทางวิทยาศาสตร์ เพื่อท าการค้นคว้าหาข้อมูลและตรวจสอบ
ว่าสมมติฐานข้อใดเป็นค าตอบที่ถูกต้อง ในขั้นตอนการท าการทดลอง ผู้ทดลองต้องออกแบบ
การทดลองแล้วด าเนินการทดลองตามขั้นตอนที่ออกแบบไว้ และจะต้องควบคุมปัจจัยที่มีผลต่อ
การทดลอง ที่เรียกว่า ตัวแปร (variable) และควรจะก าหนดตัวแปรให้น้อยที่สุด การตรวจสอบ
สมมติฐานโดยการทดลองจะแบ่งชุดการทดลองเป็น 2 กลุ่มดังนี้ กลุ่มทดลอง หมายถึง กลุ่มที่เรา
ใช้ศึกษาผลของตัวแปรอิสระ กลุ่มควบคุม หมายถึง กลุ่มของการทดลองที่ใช้เป็นมาตรฐานอ้างอิง
เพื่อเปรียบเทียบข้อมูลที่ได้จากการทดลอง กลุ่มควบคุมจะแตกต่างจากกลุ่มทดลองเพียงตัวแปร
อิสระที่เราจะตรวจสอบเท่านั้นในขั้นตอนนี้ จะต้องมีการบันทึกข้อมูลที่ได้จากการสังเกตหรือ
การทดลอง แล้วน าข้อมูลที่ได้มาจัดท าค าอธิบายและสื่อความหมาย โดยมีการออกแบบ การ
5
