Page 197 - Journal of Asian History_Neat

SAl.tH O/.iiAKAN
21)2

1 r)() ilr I liirimi/.'c tii/nfdn nl.m Dmn Alvaro cle Noronhu, aym yil
jnde, so/. kotuisu cuigim ilk mekiubunu krali III. I). Joa’ya gnndcrdi.
I). Alvaro meklubuna, Ilindistan gcnrl vfilisi • <*ouh-ertuultn) Jorge
Cabral’m Osmanli ha/.irlaklarmdan liabcr getirmesi i<;in Kr/.ildcnizY
gonderdigi Gonc;alo Vax. Coutinho’dan gclcn haberlcri vcrmcklc bas-
lamaktadir: «Vaz Goutinho bana bir mcktup gbndcrdi; mektubundca
Tiirklcr (os lurquos) cyliildc biiviik bir donanma ilc bu hiirmuz kalcsini
muhakkak kujatmaga gdeceklcr» dcrkcn bylcsine dncmli bir mcvkii
Osmanhlara birakmayacagim, bu konuda krahna tarn tcminat vcrdi-
gini bildirmcktcdir. Hurmiiz tahkimatmdan da soz clliktcn sonra D.
Alvaro, Osmanhlarm Basra Korfczinc inijlcrini anlatmaktadir. Bir miis-
liiman (mouro) dan aldigi bilgiyc dayanarak Osmanhlarm Basra’da
2000 civannda olduklarini, §attiilarab’da Kurna’da bir kale in$a ettik-
lcrini, Cczayir’in Arab cmirlcriylc anlajtiklarmi kalemc aldiktan sonra
Katif iizerindeki emcllerinc deginmektedir: «Zat-i Alilcrinizc yukanda
yazdiklarimdan sonra Bahreyn hakiminden bir mcktup gcldi; orada
Tiirklerin jimdiden Katif’i kujattiklarini yazmaktadir». Alvaro ,daha
sonra gclcn bir habere gore. Tiirklerin Katif’i aldiklarini, her hangibir
zorlukla kar§ila§madiklarim bildirmcktcdir. Bu arada Osmanhlarm
Basra Korfezinde i§leyen ticarettcn vararlanabilmek i^in Hiirmuz va-
lisine sulh teklif ettiklcri de kaydcdilmektedir.
Ikinci mcktup, Piri Reis’in Hiirmuz ku§atmasmdan hemen sonra
yazilmi§tir. Orijinalinden kopya cdilmij bu mektupta Alvaro, «Hi<;
§iiphe yok ki...Tiirklcr kujatmava bajladiklari gibi devam etselerdi sur-
lari tamamcn yikabilirlcrdi» demektedir. Ancak Piri Reis’in ku§atmayi
kaldirma sebebi olarak ta junlari yazmaktadir: «...sonunda onlari
[Tiirkleri] oyle zor durumlara soktuk vc oyle tchlikclerle kar§i kar§iya
biraktik ki kaybctmclcri mukadderdi. Bu scbeble vc levazim, barut vc
harb malzemesi azhgmdan - daha gelirken bir kalyonun Babiilrnandcb
bogazindan ge^erken batmasi-...onlari kujatmayi kaldirmaga zorladi».
Kujatma bir yana, D. Alvaro’nun bu mcktubu Piri Reis’in bilinmeycn
hayat hikayesine i§ik tutmasi bakimindan da aynca deger tajir.

Turkic kroniklerin az konujtugu, Tiirk ar§iv malzcmcsinin henuz
bolla§madigi 16. yiizyihn ortalari i$in soz konusu mektuplar - diger
birgok Portckizce beige gibi - Osmanli tarihineHint Okyanusu’nda yeni
ufuklar a^acak, Osmanhlarm Hint Okyanusu politikasmda yeni degcr-
lendirmelcre sebeb olacak nitcliktedir.

• •
. ■.