Page 32 - Επετειακό Τεύχος-ΙΟΥΛΙΟΣ 2019

Η ερημοποίηση επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της απώλειας σταθεροποιητικής

φυσικής βλάστησης και της επακόλουθης επιταχυνόμενης διάβρωσης του
εδάφους από τον άνεμο και το νερό. Σε κάποιες περιπτώσεις το χαλαρό
εδαφικό υλικό απομακρύνεται ολοκληρωτικά από τον άνεμο, αφήνοντας μία
βραχώδη επιφάνεια. Σε άλλες περιπτώσεις, το πιο λεπτά σωματίδια
απομακρύνονται, ενώ τα μεγέθους άμμου σωματίδια συσσωρεύονται προς
σχηματισμό κινητών λόφων ή θινών.

Ακόμα και σε περιοχές που συγκρατούν ένα εδαφικό κάλυμμα, η μείωση της

βλάστησης συνεπάγεται την απώλεια της ικανότητας του εδάφους να
απορροφά σημαντικές ποσότητες νερού. Οι σταγόνες βροχής, που
προσπίπτουν στο ασύνδετο – χαλαρό έδαφος, τείνουν να μεταφέρουν τα
λεπτά σωματίδια αργίλου ακόμα και στα πιο μικρά διάκενα του εδάφους,
θωρακίζοντάς το και δημιουργώντας μία επιφάνεια που εμφανίζει πολύ μικρή
διαπερατότητα. Η απορρόφηση του νερού μειώνεται σημαντικά, με συνέπεια
η επιφανειακή απορροή να αυξάνεται, η οποία με τη σειρά της προκαλεί
μεγαλύτερη διάβρωση του εδάφους. Η σταδιακή ξήρανση του εδάφους, που

προκαλείται από την απώλεια της ικανότητάς του να απορροφά νερό, έχει σαν
αποτέλεσμα περεταίρω απώλεια βλάστησης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία
ενός κύκλου βαθμιαίας υποβάθμισης του εδάφους.

Σε κάποιες περιοχές, η αύξηση των ερημικών περιοχών συμβαίνει κυρίως σαν
αποτέλεσμα της τάσης προς ξηρότερες κλιματικές συνθήκες. Η διαρκής και
βαθμιαία παγκόσμια υπερθέρμανση έχει οδηγήσει σε αύξηση της ξηρασίας σε
κάποιες περιοχές στη διάρκεια των τελευταίων χιλιάδων ετών. Η διαδικασία

αυτή ίσως επιταχυνθεί τις επόμενες δεκαετίες, αν η παγκόσμια θερμοκρασία
συνεχίσει να αυξάνεται.

Παρόλ’ αυτά, η ερημοποίηση στις περισσότερες περιοχές οφείλεται κατά
κύριο λόγο στις ανθρώπινες δραστηριότητες και δευτερευόντως στις φυσικές
διεργασίες. Οι ημιάνυδρες περιοχές που συνορεύουν με τις ερήμους
βρίσκονται σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη οικολογική ισορροπία και έχουν
περιορισμένη δυναμική προσαρμογής στις αυξανόμενες περιβαλλοντικές

πιέσεις. Οι αυξανόμενοι ανθρώπινοι πληθυσμοί υποβάλουν τη γη σε
αυξανόμενες πιέσεις, με σκοπό την συγκομιδή από αυτή τροφής και καυσίμων.
Τις υγρές περιόδους, το έδαφος ίσως είναι ικανό να ανταπεξέλθει στις πιέσεις
αυτές. Κατά τις ξηρές περιόδους, που είναι πολύ συχνό φαινόμενο στις
παρυφές των ερημικών περιοχών, παρόλ’ αυτά, η πίεση στο έδαφος είναι
συχνά σημαντικά μεγαλύτερη από την μειωμένη ικανότητα του, με συνέπεια

την ερημοποίηση.

σελ. 31