Page 143 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 143
ยิ่งไปกว่ําน้ัน กํารแสดงดนตรีถวํายอําลัยยังอําจนับว่ําเป็นพิธีกรรมรําษฎร์ เพื่อแสดงออก ถึงกํารมีส่วนร่วมนอกรําชสํานักในระหว่ํางที่พระบรมศพยังประดิษฐํานอยู่บนพระท่ีนั่งดุสิต มหําปรําสําท ทงั้ นล้ี กั ษณะควํามเปน็ พธิ กี รรมดงั กลํา่ วมําจํากแบบแผนพธิ กี ํารของกํารบรรเลงดนตรี เช่น มีกํารต้ังพระบรมรูป พระบรมฉํายําลักษณ์ หรือพระบรมสําทิสลักษณ์ในปริมณฑลกํารแสดง สําหรับให้ผู้แสดงดนตรีถวํายบังคม มีกํารจุดเทียนถวํายอําลัย ซึ่งล้วนเป็นกระบวนกํารซึ่งไม่มี ในกํารแสดงดนตรีทั่วไป
๕
5
ปรํากฏกํารณ์ท่ีน่ําสนใจอีกประกํารหน่ึงในกํารถวํายอําลัยด้วยเพลงและดนตรีคร้ังนี้ คือ กํารนําเอําเพลงที่มีอยู่เดิมมําตีควํามใหม่ ให้เนื้อหําของเพลงนั้นเก่ียวเนื่องกับกํารสวรรคต สําหรับ ใช้ถวํายอําลัยท้ังเพลงไทยและเพลงสํากล ตัวอย่ํางเช่นในกํารแสดงคอนเสิร์ต “ในดวงใจนิรันดร” ของจุฬําลงกรณ์มหําวิทยําลัยซ่ึงจัดข้ึนเพื่อน้อมสํานึกในพระมหํากรุณําธิคุณของพระบําทสมเด็จ พระเจ้ําอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชเมื่อวันที่ ๒๓ กุมภําพันธ์ พ.ศ.๒๕๖๐ ได้นําเอําเพลงที่เก่ียวกับควําม ตําย เช่น เพลง “They are at Rest” ของเอดวําร์ด เอลกําร์ (Edward Elgar) เพลง Rest ของ รําล์ฟ โวกัน วิลเลียมส์ (Ralph Vaughan Williams) มําขับร้องประสํานเสียงเพื่อถวํายอําลัยใน กํารนี้ด้วย หรือใน “งํานจุฬําฯ ๑๐๐ ปี ศตวรรษแห่งควํามภูมิใจ” ซึ่งจัดขึ้นในวันที่ ๒๖ มีนําคม พ.ศ. ๒๕๖๐ เน่ืองในโอกําสครบรอบ ๑๐๐ ปีแห่งกํารสถําปนําจุฬําลงกรณ์มหําวิทยําลัย ทํางมหําวิทยําลัย ได้นําเอําเพลง “ลาแล้วจามจุรี” ซึ่งปกติมีควํามหมํายถึงควํามอําลัยอําวรณ์มหําวิทยําลัยของ ผู้ที่กําลังจะสําเร็จกํารศึกษํามําตีควํามให้ “จํามจุรี” หมํายถึงร่มพระบํารมีของพระบําทสมเด็จ พระเจ้ําอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช โดยมีสัญลักษณ์ที่สื่อควํามคิดดังกล่ําวผ่ํานทํางกํารถวํายบังคมของ คณะผู้แสดงลีลําประกอบเพลงในตอนจบกํารแสดง
สรุป
ดนตรใี นกํารพระบรมศพเปน็ พฤตกิ รรมในพธิ กี รรมเปลยี่ นผํา่ นทม่ี รี ํากฐํานมําจํากพธิ กี รรม เกี่ยวกับควํามตํายในสังคมบรรพกําล สําหรับกํารประโคมย่ํายํามนั้นนอกจํากจะมีบทบําทหน้ําที่ ในกํารบอกเวลําเพอื่ เปลยี่ นกะเจํา้ พนกั งํานพธิ แี ลว้ ยงั บง่ บอกถงึ พระรําชอสิ รยิ ศกั ดแ์ิ ละเปน็ พฤตกิ รรม สญั ลกั ษณข์ องกํารทพี่ ระบรมศพยงั ประดษิ ฐํานอยกู่ อ่ นกํารถวํายพระเพลงิ สว่ นดนตรกี บั กํารมหรสพ ในงํานถวํายพระเพลิงก็เป็นพฤติกรรมอันเนื่องมําจํากคติเทวรําชํา และแสดงสัญญะของขั้นตอน กํารรวมเข้ําของพิธีพระบรมศพ
นอกจํากนป้ี รํากฏกํารณท์ น่ี ํา่ สนใจ คอื กํารทปี่ ระชําชนชําวไทยรว่ มกนั ถวํายอําลยั ผํา่ นเสยี ง ดนตรี ทั้งกํารประพันธ์เพลง กํารขับร้องและบรรเลงเพลงพระรําชนิพนธ์ กํารร้องเพลงท่ีประพันธ์ เพ่ือเฉลิมพระเกียรติ ตลอดจนเพลงประเภทอื่นๆ ในบริบทใหม่เพ่ือถวํายอําลัยและรําลึกใน พระมหํากรุณําธิคุณ ของพระบําทสมเด็จพระปรมินทรมหําภูมิพลอดุลยเดช บรมนําถบพิตร ผู้ทรง เป็นที่รักยิ่งของปวงชนชําวไทย
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๑4๑
เสด็จสู่แดนสรวง
