Page 151 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 151
ดงั นนั้ ถํา้ คดิ ในมมุ มองกลบั กนั หํากสมเดจ็ กรมหลวงศรสี นุ ทรเทพไมเ่ ปน็ ทโี่ ปรดปรํานของ พระเจ้ําอยู่หัวรัชกําลท่ี ๑ พระองค์จะทรงพระภูษําสีอะไร ดังนั้น ประโยคน้ีช้ีให้เห็นว่ําควรที่จะมี กํารนุ่งห่มในงํานศพหลํายลักษณะ และเช่ือได้ว่ําขนบนี้มีมําแต่คร้ังกรุงเก่ํา
กํารนุ่งผ้ํานุ่งหลํากสีในงํานศพของกรุงรัตนโกสินทร์ มีปรํากฏในประกําศนุ่งผ้ําขําว เมื่อปี จลุ ศกั รําช ๑๒๔๙ (พ.ศ.๒๔๓๐) ไดร้ ะบถุ งึ กํารแตง่ กํายไวท้ กุ ขอ์ ยถู่ งึ ๔ แบบดว้ ยกนั คอื “แตง่ ขาวลว้ น อย่างหนึ่ง แต่งดาล้วนแลห่มขาวอย่างหนึ่ง นุ่งผ้าขาวลายเสื้อขาวห่มขาวอย่างหนึ่ง นุ่งม่วงสีน้าเงิน เสื้อขาวห่มขาวอย่างหนึ่ง” (ราชกิจจานุเบกษา ๒๔๓๐: ๓๕) และมีรํายละเอียดกํารนุ่งห่มหลํากสี ในงํานพระศพปรํากฏดังนี้
๑. งํานพระเมรพุ ระเจํา้ รําชวรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จํา้ ประไพพกั ตร์ และพระเจํา้ รําชวรวงศเ์ ธอ พระองค์เจ้ํากัลยําณี พระเจ้ําอยู่หัวทรงฉลองพระองค์ขําวพระภูษําลํายพื้นขําว พระเจ้ําบรมวงศ์เธอ ทรงนงุ่ ดํา ฉลองพระองคด์ ํา พระเจํา้ รําชวรวงศเ์ ธอทมี่ พี ระชนมพรรษําแกก่ วํา่ ทรงผํา้ ดํา ฉลองพระองคด์ ํา ที่พระพรรษําอ่อนกว่ําทรงผ้ํานุ่งและฉลองพระองค์ขําว พระเจํา้ น้องยําเธอทรงผํา้ ลํายพ้ืนขําวฉลอง พระองค์ขําว (สํานักพระรําชวัง ๒๕๓๙: ๘๘-๘๙)
๒. งํานพระเมรุพระเจ้ํารําชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี ในราชกิจจานุเบกษาระบุว่ํา “อนงึ่ เมอื่ วนั ชกั พระศพแลวนั พระราชทานเพลงิ นนั้ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ทรงพระภษู าขาวลว้ น แตว่ นั กลางทรงผา้ ลายพนื้ ขาว สมเดจ็ พระเจา้ นอ้ งยาเธอทงั้ สองพระองคแ์ ลพระเจา้ นอ้ งยาเธอพระองค์ เจา้ จติ รเจรญิ ทรงผา้ ขาวลว้ นในวนั ชกั พระศพแลวนั พระราชทานเพลงิ แตว่ นั กลางทรงผา้ ลายพนื้ ขาว พระเจ้าราชวรวงษ์เธอทรงผ้าขาวล้วนทั้งสามวัน แต่พระเจ้าน้องยาเธอนอกนั้นทรงผ้าลายพื้นฐาน ทั้งสามวัน” (ราชกิจจานุเบกษา ๒๔๑๘: ๒๘-๒๙)
๓. งํานพระเมรพุ ระเจํา้ นอ้ งนํางเธอพระองคเ์ จํา้ เจรญิ กระมลศขุ สวสั ดิ ในราชกจิ จานเุ บกษา ระบวุ ํา่ “แตพ่ ระเจา้ ลกู ยาเธอ พระองคเจา้ ศรวี ไิ ลย ทรงผา้ สนี า้ เงนิ แกฉ่ ลองพระองคขาว ทรงสภกั ษขาว เพราะพระชนมพรรษาของท่านนั้นแก่กว่าพระองคเจ้าที่ส้ินพระชนม์” (ราชกิจจานุเบกษา ๒๔๑๙ข: ๓๘๘-๓๙๐)
ภําพจิตรกรรมฉํากขบวนแห่ศพ ในพระอุโบสถวัดมหําสมณํารําม จังหวัด เพชรบุรี จะสังเกตได้ว่ําคนท่ีเข้ําร่วมขบวนมีกํารนุ่งสีท่ีหลํากหลําย และดูเหมือนว่ําคนที่มําร่วมงํานก็นุ่งผ้ําสีสดมําได้
๖
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๑4๙
เสด็จสู่แดนสรวง
