Page 188 - เสด็จสู่แดนสรวง

เสด็จสู่แดนสรวง
รับขึ้นปรางค์มาศ นิมนต์พระฉัน ทุกวันอัตรา
ประจุพระธาตุ มเหสีสองรา ศรัทธาเหลือใจ
พระสงฆ์เดียรดาษ
แล้วให้ก่อมหา แตง่ ฉลองพระบาท โกนเกล้าเจ้าไป
สวดมาติกา
เจดีย์เลิศไกร เสร็จแล้วแว่นไว บวชเป็นนางชี”
ในฉํากขํา้ งตน้ จะเหน็ ไดว้ ํา่ ภํายหลงั จํากกํารถวํายพระเพลงิ เผําศพแลว้ ธําตอุ ฐั ไิ ดถ้ กู เกบ็ ลง ในโกศทอง แล้วเชิญเข้ําไปในวังโดยเก็บยังปรําสําท (ปรํางค์มําศ) จํากน้ันพระสงฆ์จึงทํากําร “สวดมําติกํา” (อ่ํานว่ํา มําดติกํา) คือกํารสวดแม่บทของพระอภิธรรม ๗ คัมภีร์ที่พระพุทธเจ้ํา ทรงสวดให้พระพุทธมํารดําและเทวดําบนสวรรค์ช้ันดําวดึงส์ได้รับฟัง ซึ่งสวดมําติกํานี้ใช้สวดศพ สํามญั ชน ถํา้ เปน็ งํานศพหลวงเรยี กวํา่ “สดบั ปกรณ”์ ปกตหิ ลงั จํากสวดมําตกิ ําแลว้ จะมกี ํารบงั สกุ ลุ ตอ่
๓. พิธีศพแบบ “ศาสนาพราหมณ์”
ในวรรณคดีเรื่องอิเหนา มีกํารกล่ําวถึง “พิธีแบหลํา” ท่ีเทียบเคียงได้กับพิธีสตีของ ชําวอินเดีย ซึ่งนับถือศําสนําพรําหมณ์ในบํางแคว้นโดยเฉพําะในเขตอินเดียเหนือที่แคว้นรําชสถําน โดยเป็นพิธีแสดงถึงควํามรัก ควํามซื่อสัตย์ของภรรยําที่มีต่อสํามี โดยหญิงที่สํามีตํายก่อนจะต้อง เข้ํากองไฟตํายตํามสํามีบนเชิงตะกอนเดียวกัน ถือว่ําจะได้ติดตํามไปปรนนิบัติสํามีในโลกหน้ํา
ในบทละครเรื่องอิเหนากล่ําวถึงนํางดรสํา มเหสีของระตูบุศสิหนํา ครั้นทรําบข่ําวเกี่ยวกับ งํานพระศพของพระสวํามี นํางดรสําจึงเข้ําที่สรง ทรงเครื่องแล้วเสด็จมํายังพระเมรุ พระนํางเข้ําไป ถวํายบงั คมพระบรมศพแลว้ กนั แสงรํา่ รกั เมอื่ ถงึ เวลําสมควร ระตทู งั้ สองใหเ้ ชญิ พระโกศขน้ึ ตงั้ บนเชงิ ตะกอน สองระตูทรงถือธูปเทียนของหอม เสด็จพร้อมกับนํางดรสําเข้ําจุดอัคคี ฝ่ํายนํางดรสําด้วย ควํามรกั และซอ่ื สตั ยต์ อ่ สํามี นํางจงึ ขอทํา พธิ แี บหลําคอื กํารกระโดดเขํา้ กองไฟตํามสวํามที ต่ี ําย เพรําะ ถือว่ําเป็นพิธีท่ีมีเกียรติและเป็นกํารแสดงควํามรักอันย่ิงใหญ่ ดังควํามว่ํา
๏ เมื่อนั้น กาสรดโศกศัลย์พันทวี
แล้วทูลว่าพระองค์ผู้ทรงเดช ข้าน้อยขอถวายบังคมลา ขอฝากบิตุราชมาตุรงค์ อันศฤงคารของข้าบรรดามี ทูลพลางประณตบทเรศ บังคมบรมศพภัสดา
๏ ครั้นครบคารบสามรอบ จึงชักเอากริชภูวไนย
กันแสงพลางทางสมาลาธิกรณ์
นวลนางดรสามารศรี อัญชลีทั้งสองกษัตรา จึงได้โปรดเกศเกศา ตายตามภัสดาด้วยภักดี ทั้งประยูรญาติวงศ์ในกรุงศรี ถวายไว้ใต้ธุลีบาทา สองกษัตริย์ทรงเดชเชษฐา แล้วกัลยาทักษิณเวียนไป นบนอบน้อมองค์ลงกราบไหว้ มาทูลไว้เหนือเกล้าเมาลี ภูธรได้เคืองบทศรี
(พระส่ีเสาร์กลอนสวด ๒๕๔๗: ๘๔-๘๕)
๑๘๖ ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ