Page 187 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 187
แล้วจ่ึงถวายอัคคี ครั้นเสร็จดับเพลิงทันที ทั้งโฉมพระราชธิดา เสด็จยุรยาตรคลาดคลา ต่างแสนโศกาจาบัลย์
ม่ีอ่ึงด้วยเสียงโศกา องค์พระมเหสีเสนหา สุริย์วงศ์พงศาทั้งน้ัน กลับมายังนิเวศเขตขัณฑ์ ถึงองค์ทรงธรรม์ที่มรณา” (บทละครเรื่อง ยุขัน ๒๕๓๘: ๒๘๓)
๘
ถงึ แมว้ ํา่ ทงั้ ลลิ ติ พระลอ และยขุ นั จะเตม็ ไปดว้ ยชอ่ื ตวั ละครและคํา ศพั ทแ์ บบอนิ เดยี แตก่ เ็ ปน็ เพียงเปลือกเท่ําน้ัน เพรําะเนื้อหําสะท้อนพิธีศพในศําสนําผีคือกํารเก็บศพไว้ในโกศหรือโลง ซึ่งศพ จะถกู มดั ตรําสงั กอ่ นนํา ไปเผํา ถงึ กํารเผําจะเปน็ ธรรมเนยี มกํารจดั กํารศพจํากอนิ เดยี แตอ่ นิ เดยี ไมม่ ี กํารเก็บศพไว้ในโกศ
๒. พิธีศพแบบ “ศาสนาพุทธ”
กํารจัดพิธีแบบธรรมเนียมชําวพุทธที่กล่ําวถึง “พระสงฆ์” ในฐํานะผู้ประกอบพิธี มักพบ ในวรรณคดสี มยั รตั นโกสนิ ทรอ์ ยํา่ งชดั เจนพบทงั้ ในวรรณคดที ตี่ วั ละครเอกเปน็ พระโพธสิ ตั ว์ (ชําดก) และไม่เป็นพระโพธิสัตว์ ดังตัวอย่ํางที่พบเป็นต้นว่ํา วรรณคดีเร่ืองอิเหนา และเรื่องพระสี่เสาร์ กลอนสวด ดังน้ี
๏ เมื่อน้ัน ชวนอิเหนานัดดาคลาไคล
ครั้นถึงจึงบังคมเคารพ แล้วทรงจุดธูปเทียนบูชา
...
ให้สังฆการีนิมนต์พระนักธรรม์
๏ แล้วถวายวัตถุไทยทาน
ระตูหมันหยาเป็นใหญ่ เข้าไปในพระเมรุรจนา พระศพอัยกีนาถา เครื่องสุวรรณบุปผามาลี ฯ
ระตูผู้ผ่านไอศวรรย์
พร้อมกันเข้ามาสดับปกรณ์ ฯ บริขารเสื่อร่มพรมหมอน ภูธรเสด็จกลับมาพลับพลา ฯ
๏ เม่ือน้ัน
โสมนัสศรัทธาสถาวร
(พระบําทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้ํานภําลัย ๒๕๕๘: ๖๐)
อําจกล่ําวได้ว่ําฉํากงํานพระศพอัยกีของอิเหนํานี้คงจําลองมําจํากฉํากงํานพระบรมศพ ของพระบําทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ําจุฬําโลกมหํารําชหรือคนอื่นๆ ที่เกิดขึ้นในช่วงก่อนหน้ําน้ี
ในขณะท่ีวรรณคดีเรื่อง พระส่ีเสาร์กลอนสวด ว่ําด้วยกํารพิธีศพดังบทกลอนต่อไปน้ี
“ถ้วนเจ็ดราตรี พระเพลิงเผาศพ ตรลบเป็นควัน
แล้วเอาน้าอบ เกบ็ ธาตทุ า้ วโสตถิ์ ใส่โกศทองใน
ถวายเพลิงภูมี เสียงนางกานัล หอมฟุ้งตรลบ ประดับฉัตรไชย
กฤษณาจวงจันทร์ ไห้อึงคะนึงไป ดับเพลิงทันใด เชิญเข้าพารา
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๑๘5
เสด็จสู่แดนสรวง
