Page 229 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 229
ในมหําภํารตะ ซงึ่ กลํา่ วถงึ กํารเดนิ ทํางขนึ้ สสู่ วรรค์ (ดว้ ยกํารขนึ้ เขําพระสเุ มร)ุ ของยธุ ษิ ฐริ ะและอนชุ ํา รวมท้ังนํางเทรําปทีผู้เป็นชํายํา (ทองสุก เกตุโรจน์ ๒๕๕๙: ๒๐๕) จะเห็นว่ําในฝ่ํายฮินดู พระสุเมรุ นอกจํากจะเป็นใจกลํางของโลกแล้ว ยังเป็นทํางไปสู่สวรรค์จํากโลกมนุษย์ด้วย
พระสุเมรุบรรพต สวรรค์ และชมพูทวีปในคติพุทธ
โลกในคติพุทธศําสนําเป็นระบบที่เรียกว่ํา “จักรวําล” หรือ “โลกธําตุ” แรกสุดเป็นระบบ จักรวําลเดียว ภํายหลังจึงเพิ่มข้ึนเป็นพันจักรวําล และในที่สุดทวีคูณขึ้นเป็น ๓,๐๐๐ มีขนําดเล็ก กลําง และใหญ่ ซ่ึงมีโครงสร้ํางอย่ํางเดียวกันทั้งหมด (Kloetzli 2007: 51-72)
เมอื่ กลํา่ วถงึ โครงสรํา้ งของจกั รวําลเดยี่ วในพทุ ธศําสนํา ในฝํา่ ยคมั ภรี พ์ ทุ ธศําสนําภําษําบําลี และสนั กฤตนน้ั โดยมํากแลว้ ตรงกนั รปู รํา่ งของจกั รวําลนนั้ มลี กั ษณะดจุ ลอ้ รถ (ส. จกรฺ / บ. จกกฺ ) เปน็ วงดินทองคํา (กําญจนมยี ภูมิ) ที่ตั้งอยู่ในวงลม มีเขําพระสุเมรุเป็นแกนกลําง เขําพระสุเมรุน้ันสูง ๑๖๘,๐๐๐ โยชน์ โดยกง่ึ หนงึ่ จมอยใู่ นมหําสมทุ ร อกี กงึ่ หนงึ่ (๘๔,๐๐๐ โยชน)์ โผลพ่ น้ นํา้ สงู ขนึ้ ไปเสยี ดฟํา้
ภ เู ข ํา พ ร ะ ส เุ ม ร นุ นั ้ ล อ้ ม ร อ บ เ ท อื ก เ ข ํา ๗ เ ท อื ก ม ลี กั ษ ณ ะ เ ป น็ ว ง ร ะ ห ว ํา่ ง แ ต ล่ ะ เ ข ํา ม มี ห ํา ส ม ทุ ร ก น้ ั ที่เรียกว่ํา สีทันดร ภูเขําท้ัง ๗ เทือก มีช่ือว่ํา ยุคันธระ อีสธระ กรวีกะ สุทัสสนะ เนมินธระ วินันตกะ และอัสสกัณณะ (บํางคร้ังกํารเรียงลําดับชื่อมีควํามแตกต่ํางกันบ้ําง) ถัดจํากเขําอัสสกัณณะ มมี หําสมทุ รกนั้ แลว้ จงึ เปน็ ทวปี (เกําะ) ทงั้ ๔ ตง้ั อยใู่ นแตล่ ะทศิ ดงั น้ี คอื ทศิ เหนอื ชอ่ื อตุ ตรกรุ ทุ วปี ทศิ ตะวนั ออก ชอ่ื บพุ พวเิ ทหะ ทศิ ตะวนั ตก ชอื่ อปรโคยํานะ๓ สว่ นทศิ ใต้ ชอื่ ชมพทู วปี ไมม่ คี ํา บง่ ทศิ เป็นทวีปที่เรําทั้งหลํายอําศัยอยู่ สุดขอบของแผ่นดินทองคํา มีภูเขํากั้น เรียกว่ํา เขําจักรวําล (Malarasekera 1974: 834, 1136)
ภําพจํากสมุดภําพไตรภูมิฉบับกรุงธนบุรีในภําพตรง กลํางเป็นภูเขําพระสุเมรุ ท่ีสําเร็จด้วยแร่-รัตนชําติ ในแต่ละด้ําน ด้ํานล่ํางของภําพ เป็นภําพวําดทวีปที่รําย ล้อมภูเขําพระสุเมรุในแต่ละทิศ
๓ ช่ือ อปรโคยําน หรือ อวรโคทํานียะ อําจจะไม่คุ้นหูคนไทยนัก เพรําะเรําจําคลําดเคล่ือนกันมําเป็น อมรโคยํานะ แต่หํากเทียบกับทวีปอื่นๆ ท่ีมีกํารบ่งทิศท่ีตั้งแล้ว จะทรําบว่ํา อปร-/อวร- (ทิศตะวันตก/ทิศเบื้องหลัง) น่ําจะเป็น ชื่อที่ถูกต้องมํากกว่ํา
๑
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๒๒๗
เสด็จสู่แดนสรวง
