Page 265 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 265
พลับพลําโถงที่ประทับสําหรับเจ้ํานํายเฝ้ํา ต้นกัลปพฤกษ์และศําลําฉ้อทําน สมัยพระเพทรําชํา จํากภําพลํายเส้น งํานพระเมรุสมเด็จ
พระเพทรําชํา
ศําลําระหวํา่ งระทํานํา่ จะตรงกบั โรงระบํา ในคา ใหก้ ารขนุ หลวงวดั ประดทู่ รงธรรม วํา่ มี ๑๕ โรง “แลมีโขน หุ่น งิ้ว ละคร สิ่งละสองโรง ละครชาตรี เทพทอง มอญรา เพลงปรบไก่ เสภาเล่านิยาย อยา่ งละโรง” (คา ใหก้ ารขนุ หลวงวดั ประดทู่ รงธรรมฯ ๒๕๕๕: ๕๐) ขณะทแี่ บบภําพลํายเสน้ ประกอบ งํานพระเมรุสมเด็จพระรูปฯ พ.ศ.๒๒๗๘ และงํานพระเมรุพระบําทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ําจุฬําโลก มหํารําช เรียกว่ํา โรงรําประกอบด้วย “โรงโขน โรงหุ่นละคร โรงงิ้ว สิ่งละสอง” (แน่งน้อย ศักด์ิศรี และคณะ ๒๕๕๕: ๒๔)
ทํางดํา้ นทศิ ตะวนั ออกของระทําหลงั สดุ ทํา้ ยยงั มภี ําพศําลําโถงขนําดใหญ่ ใหญโ่ ตและวจิ ติ ร กว่ําโรงรําทุกหลัง สันนิษฐํานว่ําคือพลับพลําโถงท่ีประทับสําหรับเจ้ํานํายเฝ้ํา ดังกล่ําวถึง ในจดหมายเหตุการพระบรมศพสมเด็จพระรูปฯ ถึงพลับพลําของเจ้ํานํายชั้นผู้ใหญ่ของกัมพูชํา พระนํามว่ํานักเสด็จรอเฝ้ําสมเด็จพระเจ้ําบรมโกศบนพลับพลําใกล้กับต้นกัลปพฤกษ์พระคลังใน (ประชุมจดหมายเหตุสมัยอยุธยา ภาค ๑ ๒๕๑๐: ๑๑๐)
ภําพถ่ํายโบรําณต้นกัลปพฤกษ์ในพระรําชพิธีลงสรง เฉลิมพระปรมําภิไธยสมเด็จพระบรมโอรสําธิรําช เจ้ําฟ้ํา มหําวชริ ณุ หศิ สยํามมกฏุ รําชกมุ ําร พ.ศ.๒๔๒๙ (Joachim 2016: 137)
๒.ตน้ กลั ปพฤกษแ์ ละศาลาฉอ้ ทาน
ตอนบนของภําพลํายเสน้ ถดั ออกมําจํากพระเมรุ ทํางดํา้ นทศิ ตะวนั ออก แสดงภําพตน้ กลั ปพฤกษ์ ๘ ต้น สลับกับศําลําฉ้อทําน ๘ หลัง ต้น กัลปพฤกษ์มีลักษณะเป็นทรงพุ่มคล้ํายใบโพ หรือพุ่มข้ําวบิณฑ์ พุ่มต้ังบนเสําท่ีปักลงบน ฐํานปัทม์ ในงํานหลวงนั้นต้นกัลปพฤกษ์ใช้ใน พิธีทิ้งทํานเพรําะมีเงินปลีกผูกติดเอําไว้ โดยต้ังสลับกันไปกับศําลําฉ้อ ซึ่งมีควํามวิจิตร กวํา่ โรงรํา เพรําะประกอบดว้ ยมขุ ประเจดิ ซํา้ ยขวํา
๑3
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๒๖3
เสด็จสู่แดนสรวง
