Page 267 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 267
สังเค็ดทรงประเจิด ศําลํากํารเปรียญ วัดเชิงท่ํา จ.พระนครศรีอยุธยํา ประมําณกลํางพุทธศตวรรษ ที่ ๒๓ สันนิษฐํานว่ําเป็นสังเค็ดงํานพระเมรุสมเด็จ พระเพทรําชําหรือสมเด็จพระเจ้ําเสือ
๔. ราชวัติไม้ไผ่ ฉัตรเบญจรงค์ และพุ่มดอกไม้เพลิง ในภําพลํายเส้นต่อจํากพลับพลํา หรือโรงโขนใหญ่ทํางด้ํานทิศตะวันออก ยังมีแนวรําชวัติทอดตัวยําวไปจนจรดขอบกระดําษ สันรั้ว รําชวัติประดับกระจังใบเทศซึ่งชํา่ งวําดเสร็จบํางส่วน แสดงวํา่ ช่ํางพยํายํามจะเก็บรํายละเอียดภําพ งํานพระเมรุให้วิจิตรแต่คงติดด้วยเงื่อนไขของเวลําที่ต้องส่งมอบงํานจึงทําได้เท่ําที่ปรํากฏ ภํายใน รําชวัติตั้งเสําฉัตร ๕ ชั้นติดธงชํายสลับกับเสําท่ีมีพุ่มซ้อนกัน ๓ ช้ันติดธงชําย แผงรําชวัติ ฉัตร ๕ ชั้น และพุ่มดอกไม้เพลิงในภําพลํายเส้น ซึ่งสอดคล้องกับในคาให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม ควํามวํา่ “หนา้ ราชวตั ทิ รงเครอื่ งมรี าชวตั ไิ มไ้ ผแ่ ลปกั ฉตั รเ์ บญ็ จรงคเ์ ปนระยะลอ้ มรอบพระเมรอุ กี ชนั้ หนึ่ง...ต้นพุ่มปักดอกไม้เพลิงปักล้อมรอบพระเมรุชั้นนอกอีกชั้นหนึ่ง” (คาให้การขุนหลวงวัดประดู่ ทรงธรรมฯ ๒๕๕๕: ๕๐)
มหรสพ
ในภําพมเี พยี งมหรสพทที่ กุ วนั นเ้ี รยี กวํา่ “กํายกรรม” หรอื ทสี่ มยั กอ่ นเรยี กวํา่ “ไมส้ งู -ญวนหก” วําดไว้เท่ํานั้น ใกล้เคียงกับที่บรรยํายไว้ในคาให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม ว่ํา “เสําไม้สํามต่อ ๑๒ ต้น เสําต่ํายลวด ๔ ต้น เสําหกคะเมนเท้ําช้ีฟ้ํา ๔ ต้น เสํายืนลําแพน ๔ ต้น รวมเปน ๑๒ ต้น หนํา้ เสําไมส้ ํามตอ่ มไี มล้ อยลวด เลอลวดลงั กํา มคี มดําบคอ้ นนอนหอกดําบลอดบว่ งเพลงิ ” (คา ใหก้ าร ขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรมฯ ๒๕๕๕: ๕๐)
สําหรับภําพลํายเส้นวําดวําดมหรสพไม้สูง-ญวนหก มีนักแสดงทั้งหมด ๑๖ คน เรียงลําดับ จํากซ้ํายไปขวําตํามภําพ ดังน้ี ๑. ดําบญวนหรือไต่ลวดรําดําบ (?) ๒. นอนร้ํานหอก ๓. ลอดบ่วง ตรงกับที่กล่ําวถึงในมะโนราคากาพย์ ว่ํา “พวกหนึ่งนั้นไซร้ ข้ึนไม้ลอดบ่วง ตีนเดียวเหนี่ยวหน่วง ห้อยหัวโตงเตง” ๔. ไม้สูง ๕. หกคะเมน ๖. ลวดลังกํา (?) ๗. ไม่ทรําบ ๘. ไต่ลวดรําแพน ตรงกับท่ี กลํา่ วถงึ ในมะโนรําคํา กําพย์ วํา่ “พวกหนงึ่ รา แพน ขนึ้ อยบู่ นแปน้ ไมส้ งู โทงเทง” ๙. ไตล่ วด ๑๐. ไตล่ วด ไม้ท่อ (?) ดังกล่ําวถึงในมะโนรําคํากําพย์ว่ํา “ไต่ลวดไม้ท่อ ไม้สามลาต่อ ลวดขึงตรึงปลาย
๑3
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๒๖5
เสด็จสู่แดนสรวง
