Page 313 - เสด็จสู่แดนสรวง

มณฑปผงั สเี่ หลย่ี มจตั รุ สั ซงึ่ มกี ํารซอ้ นชน้ั เชงิ กลอนเจด็ ชน้ั และทํา เลในกํารกอ่ สรํา้ งอยดู่ ํา้ นตะวนั ออก ของพระอโุ บสถวดั บวรสถํานสทุ ธําวําส จงึ อําจแสดงนยั ยะทแี่ สดงวํา่ พระองคเ์ ปน็ สยํามมกฎุ รําชกมุ ําร ซึ่งมีตําแหน่งเดียวกับกรมพระรําชวังบวรที่ครองพระรําชวังบวรสถํานมงคลด้วยนั่นเอง
5๑
ภําพท่ี ๑๒ ภําพถํา่ ยเกํา่ พระเมรทุ รงมณฑปในสมเดจ็ พระบรมโอรสําธริ ําช เจํา้ ฟํา้ มหําวชริ ณุ หศิ สยํามมงกฎุ รําชกมุ ําร ที่จัดข้ึนตรงบริเวณด้ํานตะวันออกของพระอุโบสถวัดบวรสถํานสุทธําวําส ซ่ึงในกํารพระรําชพิธีครําวน้ีได้กําหนดให้ พระอุโบสถวัดบวรสถํานสุทธําวําสเป็นพระเมรุพิมํานประดิษฐํานพระศพก่อนกํารพระรําชทํานเพลิงพระศพ
ควํามเปล่ียนแปลงทํางสถําปัตยกรรมของพระเมรุสําหรับองค์พระมหํากษัตริย์ได้ เปลย่ี นแปลงใหมอ่ ยํา่ งสนิ้ เชงิ ในพระเมรมุ ําศสํา หรบั พระรําชพธิ ถี วํายพระเพลงิ พระบรมศพพระบําท สมเด็จพระจุลจอมเกล้ําเจ้ําอยู่หัว รัชกําลที่ ๕ ด้วยกํารทรงพระกรุณําโปรดเกล้ําฯ ให้ยกเลิกกําร กอ่ สรํา้ งพระเมรใุ หญท่ รงปรําสําทยอดปรํางคส์ ํา หรบั งํานพระเมรใุ นพระมหํากษตั รยิ อ์ อกเสยี คงเหลอื เพยี งกํารกอ่ สรํา้ งพระเมรมุ ําศทรงบษุ บกไวเ้ ทํา่ นนั้ ดงั พระรําชกระแสรบั สง่ั ไวก้ อ่ นแลว้ วํา่ “...แตเ่ มอื่ ตัวฉันแล้ว....ขอให้ยกเลิกงานพระเมรุใหญ่น้ันเสีย ปลูกแต่ที่เผาอันพอสมควร ณ ท้องสนามหลวง แลว้ แตจ่ ะเหน็ สมควรกนั ตอ่ ไป...” (สมภพ ภริ มย์ ๒๕๒๘: ๑๘๐) ซงึ่ กํารออกแบบกอ่ สรํา้ งพระเมรมุ ําศ ในคร้ังนี้ รองศําสตรําจํารย์สมคิด จิระทัศนกุล มีข้อสังเกตถึงผู้ออกแบบว่ํา ตํามปกติแล้วสมเด็จฯ เจ้ําฟ้ํากรมพระยํานริศรํานุวัดติวงศ์จะเปรียบได้เป็นนํายช่ํางเอกคู่พระรําชหฤทัยของรัชกําลท่ี ๕ หํากแตท่ วํา่ พระเมรมุ ําศองคน์ ก้ี ลบั ไดร้ บั กํารออกแบบโดยพระเจํา้ บรมวงษเ์ ธอฯ กรมพระนเรศรว์ รฤทธ์ิ ซ่ึงอําจเป็นเพรําะพระอํากํารประชวรด้วยโรคพระหฤทัยโตของสมเด็จฯ เจ้ําฟ้ํากรมพระยํานริศรํานุ วัดติวงศ์ (สมคิด จิระทัศนกุล ๒๕๕๖: ๗๗๒, ๗๗๖) หํากเปรียบเทียบกับพระเมรุมําศในสมเด็จ พระบรมโอรสําธิรําช เจ้ําฟ้ํามหําวชิรุณหิศ สยํามมงกุฎรําชกุมําร (ภําพที่ ๑๒) ซ่ึงมีกํารซ้อนชั้นของ เรือนยอด ๗ ชั้น ในขณะที่พระเมรุมําศพระบําทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ําเจ้ําอยู่หัวจะมีกํารซ้อนชั้น เรือนยอดน้อยกว่ํา คือ ๕ ชั้น นอกจํากนี้ ยังได้ใช้วิธีกํารก่อสร้ํางแบบใหม่ด้วยกํารวํางโครงสร้ํางของ ตวั เรอื นโดยกํารใชไ้ มท้ มี่ ขี นําดเลก็ แตกตํา่ งไปจํากกํารกอ่ สรํา้ งแบบเดมิ ดงั ใจควํามวํา่ “...จงึ คดิ ดว้ ย เกล้าฯ ว่าจะทาด้วยไม้เล็กๆ ใช้ติดต่อกันตามวิชชาช่างใหม่ๆ...” (หจช. ๒๔๕๔)
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ 3๑๑
เสด็จสู่แดนสรวง