Page 33 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 33
เอําโครงกระดูกไปทําพิธีฝังบริเวณหินตั้ง บนม่อนนะแฮ้ง (จํากหนังสือ สร้างบ้านแปงเมือง ของ ศรีศักร วัลลิโภดม สํานักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.๒๕๖๐ หน้ํา ๘๒-๘๓)
๑. ขวัญของคน มองไม่เห็น จับต้องไม่ได้
คนพื้นเมืองอุษําคเนย์นับถือศําสนําผี และทุกชําติพันธุ์มีควํามเชื่อคล้ํายคลึงกันเก่ียวกับ ขวัญต้ังแต่หลํายพันปีมําแล้ว สืบจนทุกวันน้ี
เช่ือว่ําคนตํายเพรําะขวัญหํายจํากร่ํางของคน แล้วหําทํางกลับร่ํางไม่ถูก ถ้ําเรียกขวัญ คืนร่ํางได้คนก็ฟื้นคืนเป็นปกติ จึงมีพิธีเรียกขวัญต่อเน่ืองหลํายวันหลํายคืน ขอให้ขวัญกลับเข้ําร่ําง (แต่ไม่สําเร็จ)
หลงั รบั ศําสนําพทุ ธจํากอนิ เดยี และลงั กํา มคี วํามเชอื่ เปลย่ี นไปเปน็ เรอ่ื งวญิ ญําณ แตพ่ ธิ ศี พ แบบพุทธก็ถูกปรับเป็นแบบศําสนําผี มีพิธีกรรมใช้เวลํานํานมําก อําจนํานที่สุดในโลกก็ได้
ควํามเชื่อตํามศําสนําพุทธมีวิญญําณ หมํายถึงสิ่งที่เชื่อกันว่ํามีอยู่ในร่ํางกํายของทุกคน เมื่อคนตํายวิญญําณจะล่องลอยออกไปหําท่ีเกิดใหม่ เรียกเวียนว่ํายตํายเกิด
วิญญําณในภําษําไทย ใช้ลักษณะนํามว่ํา ดวง คือ ดวงวิญญําณ คล้ํายจะบอกว่ํามีสัณฐําน กลม และมแี สงสวํา่ ง แตย่ งั ไมเ่ คยพบหลกั ฐํานประวตั ศิ ําสตรโ์ บรําณคดวี ํา่ มรี ปู ดง้ั เดมิ แทจ้ รงิ อยํา่ งไร? (ขวัญ มีรูปร่ํางตํามควํามเชื่อดึกดําบรรพ์ ดังจะพบต่อไปข้ํางหน้ํา)
มองไม่เห็น จับต้องไม่ได้
ขวญั คอื สว่ นทไี่ มเ่ ปน็ ตวั ตนของคน จงึ เปน็ สงิ่ มองไมเ่ หน็ จบั ตอ้ งไมไ่ ด้ ลกั ษณะเปน็ หนว่ ยๆ เคลื่อนไหวได้ และมีหลํายหน่วย แต่ละหน่วยสิงสู่อยู่กระจํายไปตํามส่วนต่ํางๆ ของร่ํางกําย และมี ควํามสําคัญมํากเท่ําๆ กับส่วนที่เป็นร่ํางกําย
[คนมีส่วนประกอบสําคัญอยู่ ๒ ส่วน ได้แก่ ๑. ส่วนที่เป็นตัวตนคือร่ํางกําย กับ ๒. ส่วนท่ี ไม่เป็นตัวตนคือขวัญ]
ขวัญแต่ละคนมีจํานวนเท่ําไร ข้ึนอยู่กับควํามเชื่อของกลุ่มชนน้ันๆ เช่น ไทดําในเวียดนําม เช่ือว่ํา “มีรําว ๘๐ ขวัญ อยู่ข้ํางหน้ํา ๓๐ อยู่ข้ํางหลัง ๕๐ ขวัญ” และ “ขวัญเป็นองค์ประกอบสําคัญ อนั จะขําดไมไ่ ดข้ องชวี ติ มขี วญั จงึ มชี วี ติ ” [ชําตพิ นั ธน์ุ พิ นธก์ ํารตําย โดย ฆสั รํา ขมะวรรณ มกุ ดําวจิ ติ ร ในหนังสือ ทฤษฎีบ้านเมืองฯ สํานักพิมพ์สร้ํางสรรค์ พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.๒๕๕๓ หน้ํา ๑๕๐]
ขวญั บนหวั ตรงกลํางกระหมอ่ ม เรยี กจอมขวญั (หรอื ขวญั กก) นอกนนั้ เรยี กตํามชอื่ อวยั วะ เช่น ขวัญหู, ขวัญตํา, ขวัญใจ, ขวัญมือ, ขวัญแขน, ขวัญขํา ฯลฯ
ขวัญเอ๋ยขวัญมา
ไม่ง่ํายท่ีจะเข้ําใจและเข้ําถึงควํามเป็นขวัญของคนทุกชําติพันธุ์ในอุษําคเนย์ ผมเองก็อยู่ ห่ํางไกลมําก จึงขอพึ่งพําคําอธิบํายของ อ.ยุกติ มุกดําวิจิตร (ในเอกสํารยังไม่พิมพ์เป็นเล่ม)
๑
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ 3๑
เสด็จสู่แดนสรวง
