Page 331 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 331
สําหรับนํามของเวชยันตรําชรถนั้น ดูจะไม่ค่อยเป็นปัญหําเนื่องจํากทรําบกันโดยทั่วไปว่ํา “เวชยันตรําชรถ” นั้นเป็นนํามรําชรถของท้ําวสักกเทวรําช ในพระไตรปิฎกมีอยู่หลํายตอนท่ีระบุถึง นํามรําชรถของพระอินทร์ว่ํา “เวชยันตรําชรถ” เช่น เนมิยชําดก สมเด็จอมรินทรําธิรําชตรัสใช้ให้ พระมําตลีเทพสํารถี เทียมเวชยันตรําชรถลงมํารับพระเจ้ําเนมิรําชในวันเพ็ญอุโบสถศีล (มหํามกุฏ รําชวิทยําลัย ๒๕๒๕ก: ๒๕๓) และในพระไตรปิฎกก็ปรํากฏด้วยเช่นกันว่ํา เวชยันตรําชรถ เป็นรําช รถทรงของพระมหํากษัตริย์ (มหํามกุฏรําชวิทยําลัย ๒๕๒๕ค: ๔๙๗; ๒๕๒๖: ๓๓๐)๓
ความแตกต่างระหว่างพระมหาพิชัยราชรถและเวชยันตราชรถ
พระมหําพิชัยรําชรถ และเวชยันตรําชรถ มีรูปทรง ขนําดควํามสูง ที่ใกล้เคียงกันมําก และ หลํายครําวที่มีกํารใช้เวชยันตรําชรถเป็นรําชรถทรงพระบรมศพแทนพระมหําพิชัยรําชรถ ซึ่งชํารุด ไม่สํามํารถใช้ในรําชกํารได้ กํารท่ีจะจําแนกว่ําเป็นรําชรถใดน้ัน ต้องสังเกตควํามแตกต่ํางของ รํายละเอียดในกํารตกแต่งชั้นเกริน ๓ จุด คือ กระหนกนําคหน้ําเกริน หน้ํากระดํานชั้นเกริน และ กระจังรวนประดับท้องเกริน ดังนี้
พระมหําพิชัยรําชรถ เวชยันตรําชรถ ภําพเปรียบเทียบนําคหน้ําเกรินของรําชรถทั้งสอง
๑. กระหนกนําคหนํา้ เกรนิ กระหนกนําคหนํา้ เกรนิ พระมหําพชิ ยั รําชรถ เศยี รนําค จําหลักยอดเป็นลํายช่อเปลว (กระหนกเปลว) สําหรับเวชยันตรําชรถ เศียรนําคยอดเป็นลํายเปลว หํางไหล (กระหนกหํางไหล) ประดับกระจกขําว
๒. หน้ํากระดํานชั้นเกริน หน้ํากระดํานช้ันเกรินพระมหําพิชัยรําชรถ จําหลักลําย ประจํายํามก้ํามปูลูกฟัก ช่องลูกฟักประดับกระจกสีเขียว สําหรับเวชยันตรําชรถ หน้ํากระดํานช้ัน
๓ เช่น โคมยปณิ ฑสตู ร พระพทุ ธเจํา้ เสวยพระชําตเิ ปน็ ขตั ตยิ รําชครองนครกสุ ําวดี ระบวุ ํา่ “...บรรดํารําชรถ ๘๔,๐๐๐ คนั เหล่ําน้ันแล รถท่ีเรําทั้งสมัยนั้น มีคันเดียวเท่ําน้ันคือ เวชยันตรําชรถ.” (มหํามกุฏรําชวิทยําลัย ๒๕๒๖: ๓๓๐) หรือ ใน มหําสทุ สั สนสตู ร กลํา่ วถงึ รําชรถของพระเจํา้ มหําสทุ สั สนะ วํา่ “...ขอเดชะ รถ ๘๔,๐๐๐ เหลํา่ นข้ี องทลู กระหมอ่ ม หุ้มด้วยหนังรําชสีห์ หนังเสือโคร่ง หนังเสือเหลือง หุ้มด้วยผ้ําขนสัตว์สีเหลือง มีเคร่ืองแต่งทําด้วยทอง ปักธงทอง คลุมด้วยตําข่ํายทอง มีรถไพชยันต์เป็นประมุข...” (มหํามกุฏรําชวิทยําลัย ๒๕๒๕ค: ๔๙๗)
๑๖
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ 3๒๙
เสด็จสู่แดนสรวง
