Page 332 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 332
เกรินจําหลักประจํายํามก้ํามปูลูกฟักเช่นกัน แต่ในช่องลูกฟักจําหลักลํายดอกไม้กลมไส้เกสรประดับ กระจกสีเขียว
๓. กระจงั รวนประดบั ทอ้ งเกรนิ กระจงั รวน (ลํายกระจงั ปลํายบดั ) ประดบั ทอ้ งเกรนิ พระมหํา พชิ ยั รําชรถ กระจงั จะเรมิ่ ตรงกงึ่ กลํางดํา้ นขํา้ งรําชรถแลว้ บดั ปลํายกระจงั ใหป้ ลํายแยกเปน็ สองทศิ ทําง เฉียงออกด้ํานหน้ําและท้ํายรําชรถ สําหรับเวชยันตรําชรถ กระจังรวนประดับท้องเกรินจะบัดปลําย ไปทํางด้ํานหลังรําชรถตั้งแต่ด้ํานหน้ําสุดไปจนท้ํายสุดเป็นทิศทํางเดียวกัน คล้ํายกับว่ํากระจังรวน ลู่ลม
ควํามแตกต่ํางของพระมหําพิชัยรําชรถและเวชยันตรําชรถนี้ โดยเฉพําะลวดลํายลูกฟัก ที่หน้ํากระดําน นับว่ําเป็นส่ิงสําคัญที่ใช้แก้ไขควํามผิดพลําดของข้อมูลที่เชื่อถือกันแต่เดิมว่ํา “องค์ท่ี ๑ พระมหาพิชัยราชรถน้ันชารุดทรุดโทรมมากจนเคล่ือนไหวออกจากที่ไม่ได้แล้ว คงต้ังอยู่ ในโรงราชรถในพิพิธภัณฑสถานอยู่เฉยๆ นาออกใช้ไม่ได้ องค์ที่ ๒ พระมหาเวชยันตราชรถพอจะ ใช้ได้ เม่ือคร้ังรัชกาลท่ี ๖ ก็ใช้พระมหาเวชยันตราชรถนี้เป็นรถอัญเชิญพระบรมศพ โดยเรียกชื่อ อย่างองค์ที่ ๑ ว่าพระมหาพิชัยราชรถ” (กฤษณ์ อินทโกศัย ๒๔๙๕ก: ๙๗)
แต่จํากภําพถ่ํายปรํากฏชัดเจนว่ํารําชรถท่ีอัญเชิญพระโกศพระบรมศพพระบําทสมเด็จ พระมงกุฎเกล้ําเจ้ําอยู่หัวนั้นคือ พระมหําพิชัยรําชรถ มิใช่ เวชยันตรําชรถตํามที่อ้ํางอิงกันมําแต่เดิม (แน่งน้อย ศักดิ์ศรี และคณะ ๒๕๕๕: ๑๘๑; พัชรินทร์ ศุขประมูล ๒๕๕๙: ๑๔)
อนึ่ง ที่ตั้งของพระมหําพิชัยรําชรถและเวชยันตรําชรถในอธิบํายว่ําด้วยหอพระสมุด วชิรญําณ แลพิพิธภัณฑสถํานสําหรับพระนคร ซึ่งรําชบัณฑิตยสภําพิมพ์ถวํายพระภิกษุสํามเณร ในเทศกําลเขํา้ พรรษํา เมอื่ พทุ ธศกั รําช ๒๔๗๐ ระบตุ ํา แหนง่ ทตี่ งั้ รําชรถ ดงั น้ี “๑.พระมหาพชิ ยั ราชรถ องค์ใหญ่ทางด้านใต้ สาหรับทรงพระบรมศพพระราชาธิบดี ๒.เวชยันต์ราชรถพระที่นั่งองค์รอง องค์ใหญ่ทางด้านเหนือ สาหรับทรงพระศพสมเด็จพระบรมวงศ์ซ่ึงทรงพระยศสูงศักด์ิ” (รําชบัณฑิต ยสภํา ๒๔๗๐: ๔๑)
แตท่ ง้ั นเี้ มอื่ มกี ํารสรํา้ งโรงรําชรถใหมใ่ น พ.ศ.๒๔๗๒ และขณะนนั้ พระมหําพชิ ยั รําชรถชํา รดุ ไม่สํามํารถใช้ในรําชกํารได้แล้ว จึงเชิญให้พระมหําพิชัยรําชรถอยู่ในโรงฝั่งทิศเหนือ สําหรับ เวชยนั ตรําชรถซงึ่ มสี ภําพดกี วํา่ นนั้ อยใู่ นโรงฝง่ั ทศิ ใต้ (รําชบณั ฑติ ยสภํา ๒๔๗๒: ๔๑) สําเหตกุ ํารสลบั ทน่ี นั้ คงเนอ่ื งดว้ ยโรงฝง่ั ทศิ ใตส้ ะดวกในกํารฉดุ ชกั รําชรถออกจํากโรงมํากกวํา่ ฝง่ั ทศิ เหนอื เพรําะฝง่ั ทศิ เหนอื มีพื้นที่ถนนจํากัดรําชรถต้องเลี้ยวโค้งก่อนเข้ําโรง
ในพิธีอัญเชิญพระมหําพิชัยรําชรถ รําชยําน ออกประกอบงํานพระรําชทํานเพลิงศพ ส ม เ ด จ็ พ ร ะ เ จ ํา้ ภ ค นิ เี ธ อ เ จ ํา้ ฟ ํา้ เ พ ช ร ร ตั น ร ํา ช ส ดุ ํา ส ริ โิ ส ภ ํา พ ณั ณ ว ด ี เ ม อื ่ ว นั ท ่ ี ๑ ๒ ม นี ํา ค ม พ . ศ . ๒ ๕ ๕ ๕ กรมศลิ ปํากรจงึ ไดส้ ลบั ทโี่ ดยใหพ้ ระมหําพชิ ยั รําชรถอยใู่ นโรงฝง่ั ทศิ ใตแ้ ละเวชยนั ตรําชรถกลบั ไปอยู่ ในโรงฝั่งเหนือตํามที่เคยเก็บรักษํากันมําก่อน พ.ศ.๒๔๗๒
ดังน้ัน กํารทรําบถึงควํามแตกต่ํางของรํายละเอียดในกํารตกแต่งช้ันเกรินระหว่ํางพระมหํา พิชัยรําชรถและเวชยันตรําชรถ ยังจะช่วยให้สํามํารถจําแนกภําพถ่ํายของพระมหําพิชัยรําชรถและ เวชยันตรําชรถที่เก็บรักษําในโรงรําชรถได้ว่ําคือองค์ใดแน่
เสด็จสู่แดนสรวง
33๐ ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ
