Page 37 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 37
ตะวนั รปู ดําว มรี ศั มเี ปน็ แฉก บํางคนเหน็ วํา่ เปน็ ตะวนั มเี สน้ วงแหวนลอ้ มระยะหํา่ งเทํา่ กนั ตะวันบนกลองมโหระทึกของกะเหรี่ยงส่วนใหญ่มี ๘ แฉก, ๑๐ แฉก, ๑๒ แฉก, ๑๔ แฉก,
๑๖ แฉก
[การเปรยี บเทยี บรปู แบบกลองมโหระทกึ ในประเทศไทยประเทศจนี และประเทศเวยี ดนาม
โดย พรพล ปั่นเจริญ วิทยํานิพนธ์ศิลปศําสตรมหําบัณฑิต (สําขําวิชําโบรําณคดีสมัยก่อน ประวัติศําสตร์) มหําวิทยําลัยศิลปํากร พ.ศ.๒๕๔๒ หน้ํา ๔๐]
(ซํา้ ย) ลํายขวญั บนหมอ้ บํา้ นเชยี ง รําว ๒,๕๐๐ ปมี ําแลว้ เปน็ รปู วงกลม มแี ฉก ลกั ษณะเดยี วกบั หนํา้ กลอง มโหระทกึ และตงั่ หนิ ในลําว แสดงวํา่ หนํา้ กลองมโหระทกึ เปน็ ลํายขวญั เหมอื นลํายหมอ้ บํา้ นเชยี ง (แถวลํา่ ง) ลํายหมอ้ บํา้ นเชยี งแบบตวั s อยํา่ งเดยี วกบั ลํายตงั่ หนิ ในลําว (ลํายเสน้ จํากหนงั สอื วฒั นธรรมบา้ นเชยี ง โดย ชนิ อยดู่ ี กรมศลิ ปํากร พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. ๒๕๑๕)
ตําเหลว (เฉลว) เปน็ วธิ ขี ดั แตะแรกสดุ เพอ่ื จะใหข้ นึ้ รปู เปน็ ภําชนะตํา่ งๆ ตํามตอ้ งกํารอนั มที ม่ี ําจํากขวญั ของคน ต่อมํายกย่องเป็นลํายศักดิ์สิทธ์ิใช้คุ้มครองป้องกันเหตุร้ํายทั้งปวง จึงทําตําเหลวปักไว้บริเวณสําคัญๆ เช่น ทํางเขํา้ ชมุ ชนหมบู่ ํา้ น (ภําพจําก ศนู ยข์ อ้ มลู กลํางทํางวฒั นธรรม กระทรวงวฒั นธรรม http://www.m-culture.in.th.)
ขวัญ หน้ํากลองมโหระทึก บํางใบมีปุ่มนูนกลมอยู่ตรงศูนย์กลําง มีรัศมีเป็นแฉก แล้วมี วงแหวนหลํายชั้นแผ่ล้อมรอบรัศมีปุ่มนูนอีกทีหนึ่ง ควรเป็นขวัญมํากกว่ําดําวและตะวัน
ขวัญมีอยู่ในร่ํางกํายของทุกคน แต่ที่สําคัญคือ จอมขวัญซึ่งอยู่บนกลํางกระหม่อมที่มีส่วน นูน กับมีรํากผมจัดเรียงเป็นวงคล้ํายก้นหอย เช่นเดียวกับลํายเขียนสีหม้อบ้ํานเชียง
ลายขวัญ บนหม้อบ้านเชียง ภําชนะเขียนสี ท่ีบ้ํานเชียง (อ.หนองหําน จ.อุดรธํานี) อํายุ รําว ๒,๕๐๐ ปีมําแล้ว มีลวดลํายต่ํางๆ กัน แต่ที่พบมํากจนเป็นลักษณะเฉพําะ แล้วเป็นที่รู้จักทั่วไป เรียกลํายก้นหอย (แบบลํายนิ้วมือ)
นนั่ คอื ลํายดวงขวญั ทค่ี นยคุ นนั้ ทํา ขนึ้ เพอื่ ทํา ขวญั เรยี กขวญั สขู่ วญั คนตําย เสมอื นมขี วญั ของคนตํายอยู่ในหม้อใบนั้น
๑
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ 35
เสด็จสู่แดนสรวง
