Page 63 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 63
จํากนั้นจึงถวํายพระธํามรงค์เพชรนพสูญใส่ในพระโอษฐ์องค์หนึ่ง แล้วจึงถวํายแผ่นทองสลักลําย เพื่อปิดพระพักตร์ (จดหมายเหตุรัชกาลที่ ๓ เล่ม ๑ ๒๕๓๐: ๑๖)
กํารถวํายเครื่องทรงพระบรมศพดังกล่ําวชวนให้นึกถึงกํารทรงเคร่ืองฉลองพระองค์อย่ําง เต็มยศของพระมหํากษัตริย์ในพระรําชพิธีบรมรําชําภิเษกที่เรียกกันว่ํา “เคร่ืองบรมขัตติยรําช ภูษิตําภรณ์” (ภําพที่ ๑) ซึ่งเป็นฉลองพระองค์ท่ีแสดงถึงพระรําชอิสริยยศสูงสุดแห่งพระเจ้ําแผ่นดิน ผู้เปรียบประดุจดั่งสมมติเทพ ดังนั้น เมื่อทรงเครื่องบรมขัตติยรําชภูษิตําภรณ์แล้ว ยิ่งขับเน้นให้ ภําพลักษณ์ของพระมหํากษัตริย์ท่ีเปรียบประหนึ่งเทวรําชํามีควํามชัดเจนมํากยิ่งขึ้น
หํากแต่กํารถวํายเคร่ืองทรงพระบรมศพมีควํามแตกต่ํางอยู่บํางประกําร เช่น กํารถวําย พระภูษําโดยทรงนุ่งผ้ําไว้ชํายพกที่ด้ํานหน้ําชั้นหน่ึง แล้วถวํายพระภูษํา โดยทรงนุ่งผ้ําไว้ชํายพก ทด่ี ํา้ นหลงั เปน็ ชนั้ ทสี่ อง จํากนนั้ ทรงนงุ่ ผํา้ ไวช้ ํายพกทดี่ ํา้ นหนํา้ อกี ครงั้ หนงึ่ นนั้ คลํา้ ยกบั กํารแตง่ ตวั ให้ผู้วํายชนม์ด้วยเสื้อผ้ําท่ีกลับหน้ํา-หลัง กํารถวํายเคร่ืองทรงอย่ํางเต็มที่เมื่อสวรรคตจึงเป็น กํารถวํายเครอื่ งประกอบพระรําชอสิ รยิ ยศอยํา่ งสงู สดุ ประกํารหนงึ่ แดพ่ ระเจํา้ แผน่ ดนิ เปน็ ครงั้ สดุ ทํา้ ย เพ่ือแสดงถึงสถํานะแห่งสมมติเทพ ในขณะเดียวกันก็อําจหวนให้นึกถึงภําพเมื่อแรกเสด็จข้ึน ครองรําชสมบัติด้วย
๒
ภําพที่ ๑ พระบําทสมเดจ็ พระจอมเกลํา้ เจํา้ อยหู่ วั ทรงเครอ่ื ง บรมขตั ตยิ รําชภษู ติ ําภรณ์(ทมี่ ํา:กรมศลิ ปํากร๒๕๔๘:๑๙)
นอกจํากนี้ จํากกํารถวํายเครื่องทรง อนั ประกอบดว้ ยเครอื่ งประดบั ตํา่ งๆ จํา นวนมําก ยังมีควํามคล้ํายคลึงกันกับพระพุทธรูปฉลอง พระองค์พระมหํากษัตริย์ที่มีรูปแบบเป็น พระพุทธรูปทรงเคร่ืองต้นอย่ํางจักรพรรดิรําช ซึ่งเต็มไปด้วยเคร่ืองถนิมพิมพําภรณ์อย่ําง วิจิตรบรรจง แม้กระทั่งน้ิวพระหัตถ์ก็สวม พระธํามรงค์ทั้งสิ้น ดังมีตัวอย่ํางเช่น พระพุทธ ยอดฟ้ําจุฬําโลกและพระพุทธเลิศหล้ํานภําลัย ท่ีประดิษฐํานในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตน ศําสดํารําม ซึ่งเป็นพระพุทธรูปที่นิยมสร้ําง ในรําชสํา นกั กรงุ รตั นโกสนิ ทร์ ตงั้ แตส่ มยั รชั กําล ที่ ๑ และมํากยงิ่ ขนึ้ ในสมยั รชั กําลที่ ๓ โดยเรยี กวํา่ พระพทุ ธรปู ทรงเครอื่ งตน้ อยํา่ งพระจกั รพรรดริ ําช (ศักดิ์ชัย สํายสิงห์ ๒๕๕๖: ๒๖๓) พระพุทธรูป ดังกล่ําวสะท้อนแนวควํามคิดที่ว่ําพระมหํา กษัตริย์เปรียบประหนึ่งองค์พระพุทธเจ้ําหรือ พระจักรพรรดิรําชผู้ปกครองแผ่นดินด้วยธรรม อีกด้วย (ภําพที่ ๒)
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๖๑
เสด็จสู่แดนสรวง
