Page 179 - Gramatyka dla praktyka II wersja flipbook 2024

CZASOWNIKI MODALNE

Czasowniki modalne wyrażają:

– możliwości – Jutro mogę iść do kina.
– zakazy – Nie możesz tu parkować.
– obowiązki – Muszę kupić bilety. CZASOWNIKI MODALNE
– pragnienia – Chcę wrócić do zdrowia.
– plany – Zamierzam kupić rower.
– upodobania – Lubię czytać gazety.

Do czasowników modalnych zaliczamy m.in.: chcieć / zechcieć, lubić / polubić, mieć, móc, musieć, postanawiać / postanowić, potrafić,
pozwalać / pozwolić, pragnąć / zapragnąć, umieć, usiłować, woleć, zamierzać.
Występują one w zdaniu z drugim czasownikiem w bezokoliczniku. W języku mówionym drugi czasownik jest niekiedy pomijany: Mogę
(dostać) ciastko? Chcę (napić się) wody.
Niektóre czasowniki zaliczane do modalnych bywają też używane z pominięciem modalności, np. Lubię Kasię. Chcę spokoju. Mam
samochód. Stają się modalne, kiedy dodamy drugi czasownik w bezokoliczniku, np. Lubię pić kawę. Mam zadzwonić do lekarza we
wtorek. Czasownik mieć zmienia wtedy znaczenie i wyraża konieczność, obowiązek, a także plan, zamiar.

KONIUGACJA t e o r i a

umieć postanawiać pozwalać

ja umiem postanawiam pozwalam
lp. ty umiesz postanawiasz pozwalasz
on, ona, ono* umie postanawia pozwala

my umiemy postanawiamy pozwalamy
lm. wy umiecie postanawiacie pozwalacie
oni, one* umieją postanawiają pozwalają

* 3. os. lp. i lm. służą również do wyrażania form grzecznościowych pan, pani, panowie, panie, państwo.

chcieć móc

ja chcę mogę
lp. ty chcesz możesz
on, ona, ono chce może

my chcemy możemy
lm. wy chcecie możecie
oni, one chcą mogą

musieć potrafić woleć

ja muszę potrafię wolę
lp. ty musisz potrafisz wolisz
on, ona, ono musi potrafi woli

my musimy potrafimy wolimy
lm. wy musicie potraficie wolicie
oni, one muszą potrafią wolą

177