Page 180 - Gramatyka dla praktyka II wersja flipbook 2024

GRAMATYKA DLA PRAKTYKA

POWINIENEM / POWINNAM
CZASOWNIKI MODALNE lp. on, ona, ono rodzaj powinien rodzaj żeński rodzaj nijaki
Czasownik powinien nie ma formy bezokolicznika. Może odnosić się do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, np. Powinienem pójść
wcześniej do lekarza. Powinnam mniej jeść. W przyszłym roku powinniście pojechać z nami na urlop.
Możliwe jest również (choć mniej popularne) tworzenie czasu przeszłego w sposób opisowy: Powinnam była podziękować mu za pomoc.

rodzaj męski

powinienem
powinnam
–
ja
powinieneś
ty
–
powinnaś
powinna
powinno
powinniśmy
powinnyśmy
wy
powinnyście
powinniście
lm. my męskoosobowy rodzaj niemęskoosobowy
oni, one powinni powinny

ASPEKT

Nie wszystkie czasowniki modalne mają parę aspektową.
t e o r i a aspekt niedokonany aspekt dokonany aspekt niedokonany aspekt dokonany

zechcieć
pozwalać
pozwolić
chcieć
lubić
mieć polubić pragnąć zapragnąć
umieć
–
–
móc – usiłować –
musieć – woleć –
postanawiać postanowić zamierzać –

potrafić –

Czasowniki modalne łączą się zarówno z czasownikami niedokonanymi, jak i dokonanymi, np. Chcę robić praktyki w szpitalu
psychiatrycznym. Chcę zrobić sernik na urodziny babci. Czasownik lubić łączy się z czasownikami niedokonanymi, np. Jesienią lubię robić
konfitury.

CZAS PRZESZŁY
1. Większość czasowników modalnych tworzy czas przeszły regularnie.
2. Czasowniki modalne zakończone w bezokoliczniku na -eć (chcieć, mieć, musieć, umieć, woleć) odmieniają się w czasie przeszłym
w następujący sposób:

chcieć

rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki

ja chciałem chciałam –
lp. ty chciałeś chciałaś –
on, ona, ono chciał chciała chciało

rodzaj
męskoosobowy rodzaj niemęskoosobowy

my chcieliśmy chciałyśmy
lm. wy chcieliście chciałyście
oni, one chcieli chciały

178