Page 19 - history
P. 19
16
พระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาเป็นผู้ทรงแต่งตั้ง เมืองประเทศราชมีหน้าที่ส่งเครื่องราช
บรรณาการมาถวายพระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา
การจัดการปกครองสมัยอยุธยาตอนปลาย พ.ศ.2072–2310
การจัดการปกครองแบบรวมอ านาจเข้าสู่ส่วนกลางตามที่สมเด็จพระบรมไตร
โลกนาถทรงวางรากฐานไว้คงใช้มาตลอด แต่ได้มีการแก้ไขปรับปรุงให้เหมาะกับสภาพ
บ้านเมืองยิ่งขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์(พ.ศ.2199–2231)ทรงให้ยกเลิกการแยกความ
รับผิดชอบของอัครมหาเสนาบดีเกี่ยวกับงานด้านพลเรือนของสมุหนายกและงานด้านทหาร
ของสมุหกลาโหม โดยให้สมุหกลาโหมรับผิดชอบทั้งด้านทหารและพลเรือน ปกครองหัว
เมืองฝ่ายเหนือและหัวเมืองอีสาน ส่วนหัวเมืองตอนกลาง และหัวเมืองชายทะเลตะวันออก
ให้อยู่ในอ านาจของเมืองหลวงโดยตรง ทั้งนี้ด้วยพระองค์ทรงเห็นว่าการแยกกิจการฝ่าย
ทหารและฝ่ายทหารและฝ่ายพลเรือนจากกันอย่างเด็ดขาด ไม่อาจท าได้อย่างได้ผลดี
โดยเฉพาะในยามสงคราม บ้านเมืองต้องการก าลังพลในการสู้รบจ านวนมาก ชาย
ฉกรรจ์ต้องออกรบเพื่อชาติบ้านเมืองทุกคน จึงเป็นการยากในทางปฏิบัติ อีกประการ
หนึ่ง มีบทเรียนที่แสดงให้เห็นว่า เมื่อให้สมุหกลาโหมคุมก าลังทหารไว้มาก ท าให้สามารถ
ล้มราชวงศ์กษัตริย์ลงได้
