Page 92 - Ebook_Toponim Jogja-
P. 92

74         Toponim Kota Yogyakarta












                             membubuhi identitas ruang ini dengan nama Kampung Jlagra. Bukan hanya bangunan
                             keraton yang digarap barisan jlagra, namun juga situs bersejarah lainnya. Seperti halnya
                             disebutkan dalam sumber Pusaka Jawi yang diterbitkan Java Instituut pada Desember
                             1922 mengisahkan: Para undhagi utawi jlagra ingkang sami yasa Candhi Barabudhur punika
                             têmtunipun anggènipun sami nyambut damêl kalayan tumêmên saha sênênging manah, katitik
                             saking awiging tatahanipun, ingkang mligi amung kangge rêrênggan sarta ingkang botên
                             gandhèng kalihan cariyosipun. Terjemahan bebasnya: Para tukang kayu atau tukang batu
                             yang bikin Candi Borobudur pastinya bekerja keras dan sungguh-sungguh serta sangat
                             senang, terlihat dari indahnya ukirannya, yang khusus hanya untuk hiasan serta tidak
                             ada hubungannya dengan ceritanya.


                             Dalam majalah  lawas  Kajawen edisi  Juli 1932 memuat  sebuah obrolan mengenai
                             pekerjaan yang menyebut jlagra:  Wo, lah iya, kêpriye prayogane, apa ngatas nyuwun
                             dhawuh kyai lurah. E, aja mangkono, priayi gêdhe akèh sing digalih, barang mangkene wae têka
                             ngaturi uninga. Ayo, padha dirampungi dhewe. E, lah iya yèn mangkono. Kônca kalanggowong,
                             margôngsa, jlagra, selakrêti padha kon sikêp gêgamane, wadung, pêthèl, pecok, dhandhang, arit
                             bapang, linggis, suwan, bêndho bodhing, gaman prajuritan iki padha diringkêsi.

                             Terjemahan bebasnya: wo, lah iya, bagaimana sebaiknya, apa minta penjelasan kyai
                             lurah. E, jangan begitu, priayi besar banyak yang dipikirkan, hal demikian saja harus
                             bertanya. Ayo, kita rampungkan sendiri. E, lah iya jika begitu. Teman-teman kalang,
                             gowong (tukang kayu), margongsa, jlagra, selakreti dititahkan  bersenjata lengkap,
                             wadung, pethel, pecok, dhandhang, arit bapang, linggis, suan, bendo bodhing, senjata
                             keprajuritan ini kumpulkanlah.


                             Apa yang dikemukakan dalam tradisi tulis di atas, menyadarkan pemahaman publik
                             bahwa posisi dan keterlibatan jlagra telah ada sejak periode Mataram Kuno dengan
                             bukti pelibatan mereka membangun  Candi  Borobudur. Proyek pembangunan  yang
                             diselenggarakan pihak kerajaan tentu  butuh keahlian jlagra.  Menimbang posisinya
                             ini, abdi dalem jlagra pantas disediakan ruang hunian serta tempat pemukimannya
                             kemudian diabadikan menjadi Kampung Jlagran.
   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96   97