Page 31 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๓

๑.๒ คดีอยู่ในเขตศาลหรือไม่ (มาตรา ๒ (๒))

ให้พิจารณาเป็นประการแรกว่า เป็นการเริ่มคดีที่เป็นค าร้องขอหรือค าฟ้อง ถ้าเป็น

ค าร้องขอให้พิจารณาตามมาตรา ๑๘๘, ๔(๒), ๔ จัตวา, ๔ เบญจ, ๔ ฉ, ๕ และ ๗ แต่ถ้าเป็น

ค าฟ้องบทมาตราที่เกี่ยวข้องคือ มาตรา ๓, ๔ (๑), ๔ ทวิ, ๔ ตรี, ๕ และ ๗ โดยให้พิจารณาตรวจ

เรียงตามล าดับตั้งแต่ ๑.๒.๑ - ๑.๒.๕ เมื่อเข้ากรณีใดก็ถือว่าอยู่ในเขตศาลนั้น อีกทั้งต้องพิจารณา

เขตศาลตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรม มาตรา ๑๕ และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลนั้น ๆ

ประกอบด้วย

๑.๒.๑ พิจารณาว่าจ าเลยมีภูมิล าเนาอยู่ในเขตศาลหรือไม่

๑.๒.๑.๑ ภูมิล าเนาของบุคคลธรรมดาพิจารณาตาม ป.พ.พ. มาตรา ๓๗ - ๔๗

ตัวอย่าง จ าเลยมีบ้านที่จังหวัดเชียงใหม่และกรุงเทพฯ ขึ้นล่องเป็นประจ า

ถือว่าทั้งสองแห่งเป็นภูมิล าเนาจ าเลย (ฎีกาที่ ๘๘๑/๒๕๑๑, ๒๙๗๐/๒๕๓๐) ภูมิล าเนาบริษัท

ถือว่าเป็นภูมิล าเนาของกรรมการผู้จัดการบริษัทด้วยเพราะเป็นที่ท างานส าคัญของกรรมการผู้นั้น

(ฎีกาที่ ๑๒๕๑/๒๕๒๓, ๒๕๒๘/๒๕๓๗) จ าเลยแจ้งย้ายทะเบียนบ้านจากบ้านเดิมที่จังหวัด

บุรีรัมย์แล้วไม่แจ้งย้ายเข้าที่กรุงเทพฯ ตามที่เคยระบุไว้ จึงไม่อาจทราบได้ว่าย้ายไปที่ใด

ทั้งได้ความว่าจ าเลยแจ้งย้ายเฉพาะตนเองไม่ได้แจ้งย้ายครอบครัว ถือว่าภูมิล าเนาจ าเลยอยู่ในเขต

ศาลจังหวัดบุรีรัมย์ (ฎีกาที่ ๕๐๕๓/๒๕๓๓) การที่ทางราชการจ าหน่ายชื่อจ าเลยออกจาก

ทะเบียนบ้านเดิมแล้วลงชื่อไว้ในทะเบียนบ้านกลาง ไม่อาจถือว่าจ าเลยเปลี่ยนภูมิล าเนา (ฎีกาที่

๒๑๘๕/๒๕๓๕) หากจ าเลยต้องโทษจ าคุกอยู่ที่เรือนจ าในอ าเภอกบินทร์บุรี ขณะที่คดีอยู่ใน

ระหว่างอุทธรณ์ หรือค าพิพากษาดังกล่าวยังไม่ถึงที่สุด เรือนจ าดังกล่าวไม่ใช่ท้องที่ที่จ าเลย

มีภูมิล าเนา (ฎีกาที่ ๘๘๓๖/๒๕๓๘, ๒๒๐๙/๒๕๔๐)

๑.๒.๑.๒ ภูมิล าเนาของนิติบุคคล พิจารณาตาม ป.พ.พ. มาตรา ๖๘ และ ๖๙

ตัวอย่าง ส านักงานสาขาของบริษัทเป็นภูมิล าเนาส าหรับกิจการเกี่ยวกับ

สาขานั้นและสาขาของบริษัทก็คือส่วนหนึ่งของบริษัทโดยไม่จ าต้องจดทะเบียนให้เป็นสาขา

(ฎีกาที่ ๔๘๔/๒๕๐๗) จ าเลยเป็นห้างหุ้นส่วนจ ากัดมีส านักงานใหญ่อยู่จังหวัดสุราษฎร์ธานี

แต่โจทก์เคยติดต่อซื้อขายไม้รายพิพาทกับจ าเลยที่บ้านที่ถนนข้าวสาร กรุงเทพฯ ถือว่าบ้าน

ดังกล่าวเป็นภูมิล าเนาของจ าเลยอีกแห่งหนึ่งในการค้าขายนั้น (ฎีกาที่ ๙๙/๒๕๒๔) จ าเลยเป็น

บริษัทต่างประเทศได้มอบให้ส านักงานสาขาในประเทศไทยยื่นค าขอจดทะเบียนเครื่องหมาย

การค้า ถือว่าบริษัทจ าเลยมีภูมิล าเนาในส่วนกิจการนี้ในประเทศไทยตาม ป.พ.พ. มาตรา ๗๑

(เดิม) หรือมาตรา ๖๘ (ใหม่) (ฎีกาที่ ๑๓๖๙/๒๕๒๕)